ھشت مارچ زالبولانی میان استمانی روچ ءُ بلوچ زالبول

نبشتہ:۔ سفر خان بلوچ
زالبول ھمک چاگرد ءِ نازرک ترین بہر انت کہ آئی کُٹ ءَ راجانی باندات رُدگ انت ۔ ماس ، جنین ءُ گہار ءِ رنگ ءَ ھمک چاگرد ءِ تہا ءَ زالبول ءِ بلائیں ارزشت ءِ است ۔ بلئے مروچگیں وھد ءَ چاگرد ءِ ھما نازرک ترین بہر گوں نگیگ ایں جاوراں دیم پہ دیم انت آ رودرآتکی ملک بہ بنت یا روبرکتی ملک بہ بنت ۔گوستگیں روچ ءَ یک رپورٹ ءِ چمانی دیم ءَ گوست کہ ھمک سہ زالبولانی تہا یک زالبول ءِ تشدد ءِ آماچ انت ۔

رپورٹ ءِ تہا گشگ بوت کہ ترقی پزیر ملک ،پاکستان ،انڈیا ،بنگلہ دیش ،نیپال ءُ افریکہءِ بازیں ملک ھوار انت کی ھودا کہ زالبولانی سرا زلم ءُ زوراکی ھمک روچ گیش بوان انت۔کہ آھانی بنداتی سبب ہمیش انت چاگرد ءِ تہا مردینانی آزادی ءُ زالبولاناں ھمک روچ گیش ءَ چہ گیش پابند کنگ انت ءُ ناوانندائی ءُ بے روزگاری ھوار انت ۔دنیا ءِ سرا اقوام متحدہ ءُ آدگہ بازیں گلاں ہزارانی کچ ءَ زالبولانی رکھینگ ءِ ھاترا گل جوڑکتگ ۔ آھانی تہا زالبولانی وانگ ءُ زانگ ءِ آھاناں کار ءُ روزگار کنگءِءُ وتی حیالانی درشاں کنگ ءِءُ وانگ ءُ کار روزگار ءِ جاگہہ آنی رکھینگ ءِ حق آھاناں دئیگ بہ بنت بلئے ہنچو قانون ءِ ایر کنگ ءَ پد ھم زالبول ھمک روچ گیش ءَ چہ گیش گوں نگیگیں جاوراں دیم پہ دیم انت ۔
پاکستان ءُ بنگلہ دیش ءِ تہا ھمک سال لکھانی کچ ءَ زالبول چہ وانگ جاہ ءَ کشگ بنت بازیں جاگہہءَ زالبولانی کار روزگار کنگ ءُ چہ لوگ ءَ در آھگ ءِ سرا پابندی انت ۔ اگاں زالبول ءِ حقانی سرا گپ کن انت گڈا اے تہنا مروچیگیں گپ ءِ نہ انت ایشی راجدپتر سک مزن انت۔ ھما وھداں کہ انسان ءَ وتی گزراں گوں شکار ءَ کتگ مارا ھما وھداں زالبولانی حقوقانی تہا برابری گندگ ءَ کیت وھدے کہ انسان ءَ چہ سنگ ءُ شکار ءِ دور ءَ درکیت وتی پاد ءَ زراعت ءُ کِشت ءُ کشار ءَ دور دنت گڈا مارا گندگ ءَ کیت زالبولانی لاچاری بندات بواں بیت بازیں زانتکا ر گشنت کہ آئی وجہ ھمے بوتگ انسان ءِ زلورت ھمک روچ گیش بواں بوتگ انت انسان ءَ را کار ءُ کردار ءِ ھاترا گیش ءَ چہ گیش مردم ءِ زلورت بوتگ گڈا انسان ءَ وتی زور گوں زھگ ءِ پیدا کنگ ءَ داتگ۔ زاہر انت کہ وھدے زھگ ئے لوگ ءِ تہا بیت ماس ءِ زمہ داری بیت کہ آ زھگ ءَ بہ سمبالیت ،گڈا ھمے رنگ زالبول چاردیواری ءُ تہا محدود بوتگ۔ دگہ جاگہہ ءِ زانتکار ءِ گشیت کہ اے سرجمیں کہ ما کار ءُ کردگاراں گنداں گڈا ما ھمے سرپد بنت کہ مردیناں زالبول ہر وھد ءَ وتی مفادانی ھاترا کارمرز کتگ ۔ اگاں انسان ءَ را کار ءِ ھاترا گیش ءَ چہ گیش مردم ءِ زلورت بوتگ آئی ھم زالبول کارمرز کتگ ءُ آئی تہنا زلورتانی پورا کنگ ءِ ھاترا زھگ پیدا کتگ۔ ءُ آھانانی رودینگ ءِ تہا مردین ءَ ھچ وتی کردار ادا نہ کتگ ،اگاں مردیناں بلوٹ ات انت زھگ ءِ رودینگ ءِ ذمہ داری بہر کرت کت انت ئے آئی رودینگ آئی بازیں زمہ داری زرت کرت بلئے نہ سرجمیں بارءُ ڈبہ زالبولانی سرا دات انت ۔دگہہ جاگہہ ءِ یک زانتکار ءِ گشیت کہ وھدے مغل قبیلہ ءَ ہندوستان ءِ سرا قبضہ کت گڈا ہندوآنی یک ٹک ءَ جودا گوں اکبر ھمے ھاترا آروس دات کہ ما مغل قبیلہ مال ءُ مِلکت ءَ حصہ دار بہ بنت۔ زالبولانی زلم ءُ زوراکی ءِ داستان ہمنچو مزن انت اگاں کس ءِ بلوٹ ایشی سرا سک باز وانگی نویست کنت یک وھد ءِ زالمین عرباں وتی جنکین چک زندگ ءَ کل کتگ انت کہ جنکین زھگ مارا بدنام کنت آھاناں ہمنچو سد نہ بوتگ کہ ما اگاں دنیا ءِ سرا ءِ اتگک انت منا زالبول ءِ آورتگ ۔اگاں راستی ءِ لوٹ ءِ زالبول یک انچیں نازرکیں تب ءِ واہند انت آ ہچ جنگ ءُ جدل یا شدت نہ لوٹیت اوشو جاگہہ ءِ گشیت’’ دنیا ءِ سرا ھما وھداں امن بیت کہ دنیا ءِ سرا زالبولانی حکومتی بہ بیت ءُ ‘‘ اگاں ما ھمے گپ ءِ سرا بگراں برواں مارا ھمے رنگیں ءِ گپ ءِ گندگ ءَ کیت کہ ارسطو سکندر ءِ اعظم ءَ گشیت’’ اگاں تو لوٹ ءِ کہ دنیا ءِ سرا تئی حاکمی بہ بیت گڈا سور مہ کن ۔ آ ئی گشگ ءِ مول مراد ھمے بوتگ کہ بلکن سکند ر سور بہ کنت ءُ آئرا وتی مقصد ءِ گرگ ءِ ھاترا جنگ الم کنگ لوٹیت ءُ جنیں آرا جنگ ءَ مہ لیت ‘‘دگہہ جاگہہ یک ءِ گشیت ’’زالبول ھمے ھاترا جنگ ءُ جدل نہ لوٹیت آ مردین ءِ تہا وتی زھگ ءَ گندیت وتی براس ءَ گندیت ءُ وتی لوگ واجہ ءَ گندیت ءُ آایشانی یک ءِ مرگ ءَ وش نہ بیت ءُ آ ھمے سرپدبیت اگاں اے منی زھگ ،براس ءُ لوگ واجہ انت آ الم یک ءِ براس ، زھگ ءُ لوگ واجہ بیت ۔اگاں من وتی ءِ مرگ ءَ وش نہ بنت دومی ھم وش نہ بیت ۔‘‘
دنیا سرا زالبولانی بنکی حقانی جنگ ءِ داستان سک مزن انت من پیسرا ھم گشت بلئے انچش کہ دنیا ءَ دیمروی کناں کت ءُ زالبول ہمنچک لاچار بواں بوت انت ھمے رنگءَ ما گندیں نوزدھمی کرن ءَ زالبولانی سرا سک باز زلمانی داستان گندگ ءَ کیت آھاناں بندوھا مزدورجوڑ کنگ بیت آھاناں جنگانی تہا پہ سپاہیانی حوس ءِ سرد کنگ ءِ ھاترا دیم دئیگ بیت ءُ دگہہ بازیں انچیں مشکلات بنت اے سرجمیں چیزانی گندگ ءُ ایشانی ہلاس کنگ ءُ زالبولاں بنکی حقانی دئیگ ءِ ھاترا 28فروری 1909ماں نیویارک ءَ زالبولانی روچ دارگ بوت ۔بلے میاں استمانی درگتءَ 1975ءَ سرجمیں دنیا ءَ اقوام متحدہ ءَ 8مارچ زالبولانی روچ دارگ بندات کت۔ پدا ھمک سال ءَ ھمے روچ دارگ بیت زالبولانی بنکی حقانی ھاترا کارکنوکیں گل ءُ این جی اوز وڑ وڑیں مراگش برجم دار انت مروچی بگندے بازیں جاگہہ ءَ زالبول کمے قدر ءِ آجو انت بلے مروچی ھم زالبول دنیا ءِ سرا وڑ ءِ نہ وڑ ءَ زلم ءِ زوراکی ءِ آماچ انت ۔
ما اگاں وھدے وتی راجدپتر ءَ چمشانک ءِ دیاں مئے چاگرد ءِ تہا زالبول ءِ بلائیں قدر ءُ ارزشت ءِ است بلئے پاکستانی غلامی ءَ پد آدگہہ چیزاں ھوار پاکستان ءِ زلم زوراکی آنی نشانگ زالبول ھم بوتگ انت پاکستان ءُ پاکستان ءَ گوں وتی پروپگنڈائی مشینری ملا ءُ تبلیغی جماعتاں زالبولانی بنکی حق انچش جتگ انت کہ بلوچستان ءِ تہا بازین ھند ءُ دمگ است انت کہ ھودا تنی وھدی جنکی اسکول ترا گندگ ءَ نئیت بازین انچیں جاگہہ است انتءُ اے تبلیغی جماعتاں وتی پروپکنڈا انچش تیز کتگ انت کہ زالبول تہنا لوگ ءِ تہا نشتگ سوال ودی نہ بیت آ دگہہ ہمساھگ ءِ لوگ ءَ بروت منا یات بہ بیت کساس من نہمی تبک ءَ وانگ ءِ تاں منا تبلیغ جماعت ءِ مردم ءَ گپ ءِ گشت کہ زالبول اگاں نہ مہرم ءِ دیم ءَ کپت آ گناہ کبیرہ ءِ تہا ھوار بیت بزان زنڈین گناہ ءِ گڈا ما رست لائق بوتاں مارا سد اھت داں ما سرپد بوتاں۔
اے رنگیں کسہ سک باز انت کہ مئے مہلونک آھانی سرا عمل کنگ نہ انت کہ اے پیمیں جیڑھانی سرا گوں ھورتی ءَ نہ جیڑ انت نہ کہ آھانی بابت کمے سوچ جن انت ۔مروچی اگاں مردم وتی چاگرد ءَ گندیت ءُ آئی تہا نندوکیں مردماں گندیت ما ھمے سرپد بنت کہ مئے مہلونک ءَ ساہ مان انت بلئے مرتگ اگاں نہ مرتگ مردم ءِ دروشم ءَ روبوٹ ءِ بس آئی ریموٹ دگہہ یک ءِ دست ءَ انت
اے بوتاں زالبولانی بنکی حقانی پادمالی بلئے دگہہ لہتں انچیں کسہ است کہ بگندے دنیا تہا اے رنگیں کسہ ھژادہمی کرن ءَ ءُ نوزدہمی کرنءَ بوتگ بلئے بلوچستان ءِ تہا پاکستانی فوجءَ اے دورءَ بزان بیست ءُ یکمی کرن ءَ کنگ انت گوستگیں سال ءَ بگر داں اے سال ءَ بیا باز درور مردم ءَ گندگ ءَ کیت کہ یک سال ءِ تہا چی چی ءِ کرتگ پاکستانی فوج ءَ گوں زالبولاں چست کتگ وتی زندانانی تہا بندیگ کتگ انت ھما رنگ ءَ کہ پاکستانءَ بنگلہ دیش ءِ تہا کتگ گوستگیں سالءَ بلوچ راجی رہشون واجہ ڈاکٹر اللہ نزر ءِ لوگ بانک، بانک فضیلہ ءُ استاد اسلم ءِ گہار ءُ ُ دگہ چار مردم برت ءُ وتی زندانانی تہا داشت انت پدا بازیں گل ءُ ادارھانی مداخلت ءَ پد یل ءِ کت انت ھمے روچ ءَ چہ ڈیرہ بگٹی ءَ یک لوگ ءِ سرجمیں زھگ ءُ زالبول چست ءِ کت انت کہ آھانی پدا تنی وھدی حال نیست انت دگہہ بازین زالبول است انت کہ آ ھانی آواز داں بگندے آ ادارہ آھانی کرا سر نہ بوتگ آتنی وھدی بیگواہ انت آھانی تہا زرینہ مری ءُ دگہہ بازیں زالبول ھوار انت کہ آ پانزدہ بیست سالءَ برز انت کہ پاکستان ءِ زندانانی تہا زندانی انت گوستگیں سالءَ چہ مشکے ءَ کساس ءَ یک روچ ءَ پنجاہ زالبول ءَ گیش پاکستانی فوج ءَ ھوار جت پدا چہ مشکے ءِ دمگ گچگ ءَ واجہ ڈاکٹر اللہ نزر ءِ گہارءُ گہارزاھگ ءُ ھوار جنگ بوتگ انت کہ آھانانی تہا کسانسالی گونڈو ءِ ھم ھوار بوتگ۔چہ پنجگور ءِ دمگ گچک ءَ ھم ھمے رنگ ءَ بازین زالبولءِ ھوار جنگ بوتگ ۔بلیدہ ءِ دمگ الندور ءَ یک لوگ ءِ سراپاکستانی فوج ءَ بیڑ برت ھودا یک پیر مرد ءِ جت ءُ شہید ءِ کت دوزالبول ءِ زدگ کت کہ بانک فاطمہ نامیں زالبولے ءَ سرا تیر وارت آرا پدا پہ علاج ءِ ھاترا کراچی ءِ برگ بوت ھودا ھم پاکستانی فوج ءَ مداخلت کت ءُ ھودا آئی علاج نہ بوت پدا آئی مردماں زرت اتکاں تربت ءَ پدا بازین ھندی مردمانی مداخلت ءَ پد آرا زرت کوئٹہ ءَ پہ علاج ءِ ھاترا شتاں بلئے پدا ھم پاکستانی فوج ءِ مداخلت ءَ آئی شریں رنگ ءِ علاج نہ بیت سال ءِ رند 28فروری2018ءَ آئی سرے آپریشن کراچی ءَ بیت آ ھما ھودا بانک فاطمہ شہید بیت ۔
یک گپ مارا سک دلپدردکنت کہ دنیا تہا زالبولانی حقانی سرا کارکنوکیں گل سک باز انت بلئے یک روچ ءِ ھم یک ءِ وتی چماں بلوچستان ءِ نیمگ ءَ شانک نہ دنت ۔دنیا ءِ بازین کارانی بابت ءَ بلوچ ءِ دیم ءَ سک باز جست حیرکنت ۔
جست ایش انت کہ بلوچ انسان نہ انت؟
یا بلوچ اے دنیا ءِ مردم نہ انت ؟