کجا شُت اَنت ننگ پاسپان
کُجا شت انت لج ءِ آزمان
کجا شت انت بزگرءِ نوان
کجا شت انت بے وسءِ توان

بلوچ راجءَ انچو کہ پیش ءَ وتی ننگ، ناموس، وتی گلزمین، وتی شناختءُُ پجارءِ پانک جتگ۔ مروچی ہم بلوچ زندگ انت، مروچی ہم بلوچءِ توان ءُُ غیرت ہما انت کہ پیشءَ بیتگ۔ بلوچءِ راجدپتر چو شپچراگءَ رُژنا اِنت۔ بلوچی اہدی کارست ءُُ داستان بلوچءِ دیدانک انت۔ مئے کماش ءُُ مئے اہدی رہشوناں راج پہاز ءُُ بامرداں پہ وتی پدریچاں مادنیں کشکے رستگ۔ دنیاءِ اندگہ زندگیں ءُُ غیرتمندیں راجانی دابءَ بلوچ تاریخ سازیں کسہ ءُُ داستان ایر کتگ کہ ہما کسہ ءُُ داستان مئے راجءِ مروچی ہم رہشون انت۔ میرکمبرء سلیمانءَ پہ ننگ ءُُ ناموسءِ ہاترا 45سرمچارءَ گوں سردار مہراب خانءِ 500سلاہ بندیں لشکرءَ دیم پہ دیم جنگ دات، وتی راجءِ بندیگیں مات ءُُ گْوہار چہ سردار مہراب خان لنگءِ زُلم ءُُ ناروائیءَ چڈّات انت۔ میر کمبر ءُُ دگہ بازیں سرمچار ہمے جنگءَ شہید بیت انت، بلے بلوچ راجءِ ننگ اش چڈّات۔ مروچی ہم سدیچ ءِ کنڈگ پہ راجءِ سرمچاراں ناز کنت، مروچی ہم بنت دہانءِ مات گْوہار پہ میرکمبرءَ نازینک ءُُ ہالو گشنت:

میر کمبر ءُُ سبزیں سگار
زہم جن ءُُ نامءَ درار

وش اِتنت اہدی دور بلوچانی ……. میجرمجید

حملء جیہندءَ پہ بلوچءِ گنجیں زِرءِ پہریزگءَ گوں پرنگءَ جنگ دات، بلے بلوچءِ نیلبومیں زِرءِ سودا نہ جت، مرگءَ مڑاہے گون ءِے کت ءُُ نمیران بیت۔ تاں جہان است اِنت نمیران اِنت، پرنگءَ سک باز لبّ ءُُ لالچ منّ اِت کہ زِرءِ سوداءَ بہ جن، بلے حملءَ گشت کہ زِر بلوچءِ گنجیں زِر اِنت، منی زاتی میراس نہ اِنت، من بلوچءِ سرکماش ءُُ سرداراں، من زندہاتی اے زِرءِ سوداءَ جت نہ کناں، اے بلوچ راجءِ مڈّی اِنت، من وتی سرءَ کربان کت کناں، بلے بلوچ زِرءِ سوداءَ جت نہ کناں۔ پرنگءَ میر حمل شہید کت۔
تاں کہ بمپورءَ حدء بوشہرءِ بندرءَ
کرتگ ات آزات آ مزن نامیں مہترءَ
جن پرنگانی حملءَ پسند نہ بنت
حملءَ ملکءِ کاڑ خمار چمیں دوست بنت
مروچی ہمے بلوچءِ نیلبومیں زِر، لگوریں زَر حرید ءُُ لینگاٹیں سوداگراں دری ڈُنگاں بکشاتگ ءُُ چہ زورگیرءَ داد ءُُ بکشش گرنت، بلے اے زِربار بلوچءِ مرگ ءُُ زند اِنت، کسی پتءِ میراس نہ اِنت۔
تنگویں بیلاں! دوداء حسنءِ میار جلیءِ داستان چہ کسءَ اندیم نہ اِنت، دوداءَ پہ وتی باہوٹ بی بی سمیءِ ہاترا 70 ورنائیں کُنگر یکجاہ کُربان کت ءُُ وت ہم شہید بیت۔ سید ہاشمی گْوشیت:
تانکہ پہ سمیاں پیداک نہ بیت دودایے
پہ تئی دودایاں کدی بیر گِریں بالاچ نہ بیت
اے جنگ دوداءِ بْرات بالاچ گورگیج ءَ دیما بُرت ءُُ آسر کت، گُڑا بلوچءِ راجی شاعرءَ گْوشت:
اے مُرگ کہ شپاں نیم بال انت
بالاچءِ کمانءِ تیر اَنت
30سال میر چاکرءُُ میر گْوہرام لاشاریءَ جنگ کت، اے جنگءَ کساس ہزارانی مردم کُشگ بیت۔ بلاہیں تاوانے بیت بلوچءَ ، بلے اے جنگءِ سبب ہم میار جلی ات کہ بی بی گوہر بِنت میر جت میر چاکرءِ باہوٹ اَت، گُڑا میر گْوہرام لاشاریءَ بی بی گوہرءِ ہلکءِ سرا اُرش کُت ءُُ بی بی گوہر ءِ ہلک اِش لُٹ ءُُ پُل، تمپ ءُُ تاراج کت۔ بی بی گوہرءِ ڈاچیگ، حِرّ ءُُ کوانٹ گْوہرام ءِ لشکرءَ کشت، کباب کت ءُُ وارت انت، وہدے میرچاکر حالءَ گپت، سک پدرد بیت کہ منی باہوٹ آ ہم زالبولے، بے عزت کنگ بیتگ، میر چاکرءَ اے ہبر پہ وتا بلاہیں زِشتءُُ پولنگے زانت۔ گْوہرام ءُُ چاکرءِ اے دْراج کشیں جنگ چہ ہمے وئیلءَ پد بندات بیت۔
شَے شولان گْوشیت:
جہہ جت آ ملک دینارءَ
گوں پنچ سد زہم جنیں بور سوارءَ
گْوستاں چو دْردءَ پربارءَ
رِتکاں گوہرءِ بازارءَ
ہِرّ اِش دیتگاں ماں ریجاں
گْوہرامی نرازیں ٹیکاں
ہرِّ اِش گپتگاں جُتکیءَ
پہک اِش گپتگاں پجّیءَ
کارچاں کُشتگاں تیزیناں
شِیکاں اِش جت انت لوہیناں
بلوچءِ بہادُرّی ءُُ میارجلی بلوچ راجءِ مڈی انت۔ من ادا چاکرءُُ گْوہرامءِ جنگءِ پَلہ مرزیءَ کنگءَ نیاں، من اِدا بلوچءِ میارجلیءِ اوصافءَ کناں کہ پہ وتی میار یا باہوٹءِ ہاترا بلوچ بامرداں وتی سر نہ دُزّاِتگ۔ شہید نواب اکبرخان ءَ پہ یک سندھی زالبولےءِ ننگءِ ہاترا گوں پاکستانءِ یزیدی لشکرءَ جنگ دات۔ نوابءَ گُشت کہ اے زالبول ءِ بے عزتی منی زمینءِ سرا بیتگ، پہ من بلاہیں زِشتے۔
بی بی لالین بزاں کہ دوداءُُ بالاچ بیرگیرءِ مکہیں مات گْوشیت:
آ مرد کہ میاراں جلاں
نیم روچاں نہ وپساں کُلاں
دوستءُُ شر سریں گْرانملاں
سیری منہاں سارتیناں
دوستاں گوں زبادمالیناں
بلوچ راجءِ مَکہیں مات، گْوہارءُُ شیرزالانی ہم بلاہیں بستارے، جْوانیں جْوانیں پنت اِش داتگ پہ وتی تنگویں بچاں دلیری ءُُ بہادُریءِ پنت اِش داتگ، لگوریءِ پنت اِش نہ داتگ۔ انچو کہ مروچی ہم مئے شیرزالیں مات ءُُ گْوہار وتی تنگویں بچاں پہ بلوچ گلزمینءِ ہاترا، بلوچءِ نگ ءُُ ناموسءِ ہاترا دستءَ بڈّءَ جننت، بلوچ راجی لشکرءِ ہمراہیءِ سکینءَ دینت، تانکہ یک راجےءِ زالبول، مات ءُُ گْوہار زانتکار ءُُ سرپد مہ بنت، آ راج دیمروی کت نہ کنت۔ بلوچ ماتءُُ گْوہار مروچی باشعور انت، بلوچ مات ءُُ گْوہارانی وطن دوستی ءُُ مہر ستا کرزنت۔ مروچی کہ بلوچ سرمچارے شہید بیت آ شہیدءِ مات ءُُ گْوہار ، پت ءُُ بْرات ءُُ ہما کُلیں کہول ءِ مردم پہر بندنت ءُُ وتی شہیدءِ شہادتءِ سرا ناز کننت۔ شہید میرجان میرلءِ بانُکیں شیرزالیں گْوہار گُشیت کہ من مروچی چہ گلءَ بالاں کہ منی بْرات دژمنءِ دیما لگور نہ بیتگ، دیم پہ دیما جنگ ءِے داتگ ءُُ شہید بیتگ، اے پہ من مزنیں شرپءِ ہبرے کہ مروچی من وتی گلزمینءِ شہیدےءِ گْوہاراں۔ اے دابیں درور مروچی سک باز انت، بلے من تْرساں کہ منی نبشتانک دْراج کش مہ بیت۔ بلوچ ماتاں بچ پیداک کتگ کہ آ مروچی قومءِ بچ انت، بلوچ گلزمینءِ پُسگ انت۔
13نومبر1839ءَ انگریزءِ لشکرءِ کماندارءَ حکم دات کہ قلات اسٹیٹ ءِ سرا اُرش کنگ بہ بیت۔ انگریزءِ لشکر چہ شالءِ راہءَ قلاتءَ سربیت، اے وہدءَ قلاتءِ حاکم شہید سردار مہراب خان ات۔ انگریزءِ لشکرءَ قلات چاریں نیمگاں انگرّ کت۔ قلاتءِ حاکم شہید سردار مہراب خانءِ لشکرءِ نفری سک کم اتنت۔ بازیں مہلوکءَ شہید مہراب خانءَ را سکین دات کہ انگریزءِ لشکر سک باز انت ءُُ پُرسلاہ انت، بزاں توئے مہراب خان جنگ مہ کن، سردار مہراب خانءَ گْوشت کہ من انگریزءِ دیما پیش سلام نہ باں، من گوں انگریزءَ جنگ کناں، پرچا کہ باندا بلوچ راجدپترمنا مہ ڈوباریت، من بلوچءِ خاناں، بلوچءِ رہشوناں، مروچی من وتی ارواہءَ پہ بلوچ گلزمینءَ، ننگ ءُُ ناموسءِ ہاترا کُربان کت کناں، باندا کس منی راجءَ اے شگانءَ مہ جنت کہ بلوچءِ خان ، بلوچءِ رہشون لگور بیتگ۔ انگریز خانءَ را نپر کنت کہ تئی لشکر جنئگ بیتگ، تئی مردم دزگیر کنگ بیتگ انت، سلاہاں دَور دئے۔ خان انگریزءَ پسّو دات کہ منی لشکر جنئگ بیتگ، منی مردم دزگیر بیتگ انت، گُڑا من پہ کےَ زندگ بہ باں؟چیا سلاہاں دَور بہ دیاں؟ جنگءِ جارءَ جنت۔
اے جنگ ءَ انگریزانی 5کپتان، 3علمبردار، 2لفٹینٹ، یک کماندارے ءُُ کساس 150نپر کُشگ ءُُ ٹپی ٹوری بیت۔ چہ شہید مہراب خان ءِ لشکرءَ ، شہید مہراب خان ءِ ہمراہیءَ شہید میرداد کریم شاہوانی، شہید فضل لہڑی، شہید میر قیصرخان، شہید نبی بخش جتوئی، شہید محمدرضا وزیرخیل، شہید میر شاہ دوست بزنجو، شہید تاج محمد شاغاسی خیل، شہید میرولی محمد مینگل ءُُ دگہ سدانی حسابءَ سرمچاریں بلوچ راج پہاز اِے جنگءَ شہید بیت انت۔ چیزے ہند و گوں دیوان بچل ملءَ کہ اے وہدی قلات اسٹیٹءِ وزیرء مال ات ہم شہید کنگ بیت۔
بلوچ ڈنی قبضہ گیر ءُُ لشکرانی دیما لگور نہ بیتگ۔ انچو کہ مروچی تئی سرمچار ءُُ راج پہاز دژمنءِ دیما چو کو ہءَ مِکّ اَنت، کس گواہی نہ دات کہ اے بلاہیں جنگءَ مئے سرمچارے دُژمنءَ زندہاتی دَزگیر کتگ یا کہ سرءُُ سلاہ کتگ۔ بلوچ سرمچار شہید بیتگ انت، بلے دژمنءِ دیما پیش سلام نہ بیتگ انت۔
30جنوری 1894ءَ گوکپْروشءِ جنگءَ انگریزءِ لشکرءِ کماندار ’’کرنل مین ‘‘ بیت۔ انگریزءِ لشکر کساس شش سد خچر چہ سلاہءَ بار بیت ءُُ چہ پسنیءِ دریاءَ ایرکپیتُ ’’گوکپْروش‘‘ءَ سر بیت۔ اے جنگءَ سردار مہراب خان گچکی سک لگور بیت، چہ جنگءِ میدانءَ تچیت، رِندانی لشکرءِ سرکماش میراشرفء دادکریمءُُ دگہ 600نپرءِ ہمراہیءَ چہ جنگءِ میدانءِ لگور بیت ءُُ تچیت، روت نگْورءَ ماں کوچہ ءُُ تولگڑءَ اُرد کنت ءُُ نندیت، بلے شہید سردار بلوچ خان کہ اے وہدی بلوچ راجی لشکرءِ کماندار بیت، گوں انگریزءَ جنگ دات۔ اے جنگءَ سردار بلوچ خان ، میرشگراللہ، بہرام خان، (شگراللہ دو پَشکی) میر حیاتان، بوہیر رِند، میر شاہ داد، میر خداداد، مری مراد واڑیلہ، قادر داد ڈنگر، اُستا یعقوب، دہکان حسن، دوست محمد ولد ملا ابابگر گوں 260سرمچارءَ شہید کنگ بیت۔ انگریز ہم اے جنگءَ باز کُشگ بیت، بلے چو زانگ نہ بیت کہ چینچو، پرچا کہ وتی لاشاں بارت گوں۔ بلوچاں وتی گلزمینءِ ہاترا کربانی داتگ ءُُ چہ دَریں راجانی لشکراں رَکّینتگ۔ انچو کہ مروچی بلوچ زورگیرءِ خلافءَ مِک انت، پہ گلزمینءِ ہاترا بلوچ مرگءَ چک ءُُ پد نہ بیت۔
تنگویں بیلاں! بلوچ راجی جنز مروچی ہما جاہءَ سر اِنت کہ نی پُشتاکنزگ بلاہیں گناہےءُُ قومی جُرمے۔ پہ اے جنرءَ بلوچ ورناہاں ہون داتگ۔ ہونءِ ہوّز آجوئی اِنت ءُُ مروچی جُنز شمے دیما انت۔ جنزءَ مروچی سک باز دیمروی کتگ۔ جُنز ہما وہدءَ سوبین بیت کہ بلوچ غیرتمندیں، عزت داریں مہلوک گوں جنزءَ ہمراہ داری بہ کنت۔ اے جنزءَ کُل بلوچ وتیگ بہ کنت، شہیدانی ہوناں وتیگ بہ کنت۔ اَسل جیڑہ مروچی بلوچءِ تپاکی انت۔مروچی جُنز بلوچستانءِ کلیں ہند ءُُ دَمگاں، شہر ءُُ بازاراں، ہلک ءُُ کلگ ءُُ سْراداں سر بیتگ ءُُ جنزا ن انت۔ جنر بلوچءِ ہمک گدانءُُ ہمک گسءَ سر بیتگ کہ وشیں مستاگے۔ مروچی مْیاں اُستمانی مہلوک بلوچءَ چارگا اِنت کہ بلوچ چینچو مہذبیں ءُُ زانتکاریں ءُُ سوہوئیں قومے۔ وتی نیک ءُُ بدءُُ ، نپ ءُُ تاوانءَ چے کساسءَ زانت؟؟ بلوچ مروچی ستکء دل تپاکی لوٹیت، زبانی جمع خرچ درد نہ وارت۔ گوں وتی اے شعرءَ من وتی نبشتانکءَ آسر کناں:
ہون داتہ ءُُ مہر بکشاتگ
زندءِ شوہازءَ سر ببا داتگ
تئی انارکانی سُہرچکیں بامءَ
آجوی مستاگے منا داتگ
دوستی ءُُ مہرانی نہال اَجگیں
کینگ ءُُ کستءِ آسءَ مانداشتگ
شپ جتیں بَگّءِ ساربان کوریں
کاروان راہءِ نیمگا اوشتاتگ

تپاکی آجوئیءِ مانزمان انت
بلوچستان آجو بات
***

https://dailysangar.com/home/page/10250.html