چرا ایران از کشورهای نخست افسرده دنیاست؟

کوروش محمدی، رئیس انجمن آسیب‌شناسی اجتماعی ایران با اشاره به افسردگی نهادینه‌شده در جامعه ایران می‌گوید که “خشم در جامعه” یکی از دلایل اصلی در ایجاد افسردگی در میان شهروندان است.

محمدی در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا با اشاره به این‌که ایران جزو یکی از ۱۰ کشور اول افسرده دنیاست گفت، جامعه ایران از میزان بالایی از خشم برخوردار است.

او خشونت را هیجانی مدیریت‌نشده خواند که به هنگام مواجهه انسان با انواع بن‌بست‌ها و ناکامی‌ها اتفاق می‌‌افتد و وقتی که میزان استرس‌ها بیش از آستانه تحمل می‌شود، کوچک‌ترین عامل تحریک‌کننده‌ای می‌تواند فرد را به خشونت سوق دهد.

او گفت، دلایلی مانند “اختلالات فردی، ناکامی‌های کوچک و بزرگ حاصل دوندگی‌های روزمره و تلاش‌های بی‌وقفه برای امرار معاش خانواده و حصول شرایط رفاهی” جامعه ایران را به خشونت سوق می‌دهد.

کوروش محمدی عواملی مانند “ارتباط نامؤثر میان افراد خانواده، وجود تبعیض یا روش‌های اشتباه تربیتی در خانواده‌ها”، “فقدان یک یا هر دو والدین، اعتیاد در خانواده و مشاجرات لفظی و اختلافات بین والدین” را زمینه‌هایی برای بروز خشم خواند.

از نظر او “گرایش به زندگی شهری، کاهش رفاه عمومی، کاهش نشاط و فضای نشاط ‌انگیز” از دیگر عوامل دوری جامعه از شادی و آرامش و افتادن به دام خشم است.

ریشه‌یابی خشم

رئیس انجمن آسیب‌شناسی اجتماعی ایران ریشه‌های خشم را از جمله در گذشته فرد و فضای زندگی کنونی او می‌کاود. میزان دشواری‌ها، تبعیض‌های اجتماعی، فاصله طبقاتی، ناکامی‌های پیشین و این‌که فضای زندگی کنونی فرد از چه حدی از شادی و نشاط برخوردارست در میزان خشم تأثیر بسزایی می‌گذارد.

محمدی می‌گوید، آمار دقیقی از میزان خشم در ایران وجود ندارد، اما با توجه به برخی “معضلات اجتماعی می‌توان گفت که ایرانیان درگیر خشونت هستند”.

او میزان طلاق‌، قتل، نزاع‌های دسته‌جمعی و اعتیاد در کشور را از عواملی خواند که رد پای خشم را نمایان می‌سازد، به گونه‌ای که می‌توان گفت “سایه خشونت بر همه زوایای زندگی مردم ایران قابل لمس است”.

این کارشناس، فرهنگ و اعتقادات ایرانیان را عاملی می‌‌خواند که می‌تواند این خشم را کنترل کند و می‌گوید که نقش آموزش در مقابله با خشم و افسردگی از اهمیت به‌سزایی برخوردار است.

تقابل نسل جوان با ارزش‌های سنتی

جامعه ایران به لحاظ آماری جوان محسوب می‌شود. به باور بسیاری از جامعه‌شناسان، از جمله مشکلات نسل جوان ایران که به یمن وجود اینترنت برخلاف نسل پیشین از توانایی دست‌یابی گسترده به اطلاعات برخوردار است، تقابل با ارزش‌های سنتی جامعه است.

کوروش محمدی با اشاره به همین تقابل، شرایط حاکم بر فضای آموزشی ایران را مورد انتقاد قرار داد. او گفت: «نظام تعلیم و تربیت مورد تاکید آموزش و پرورش ما بسیار ناکارامد است و نمی‌تواند نسل توانمندی در زمینه مقابله و مواجهه با بحران‌ها را تربیت کند.»

رویکرد عمده آموزش و پرورش در ایران “ایجاد رقابت و سوق دادن تمرکز دانش‌آموزان بر درس خواندن” است، در حالی که این مسئله “موجب بروز استرس و تأمین بخشی از عوامل زمینه‌ای بروز خشم در دانش آموزان می‌شود”.

“نگاه نامهربان و ابزاری به زنان، از مصادیق خشونت”

رئیس انجمن آسیب‌شناسی اجتماعی ایران با اشاره به انواع خشونت گفت، غفلت خانواده‌ها از فرزندان و “نگاه نامهربان و ابزاری بخش‌های قابل توجهی از جامعه نسبت به زنان” از مصادیق خشونت محسوب می‌شود.

از نظر این کارشناس، چاره کار ریشه‌یابی خشونت و برنامه‌ریزی درازمدت برای مهار آن است.

کوروش محمدی بر آموزش بنیادین برای مهار خشونت تأکید کرد و از مراجع مذهبی‌، علمی و دانشگاهی خواست تا شادی و انگیزه را در جامعه ترویج کنند.

انتقاد از افراطی‌گری در جامعه

رئیس انجمن آسیب‌شناسی اجتماعی ایران از “نگاه‌های افراطی” انتقاد کرد و گفت، بستن کافی شاپ‌ها و لغو کردن کنسرت‌ها ارزش ‌را وارد جامعه نمی‌کند.

کوروش محمدی تأکید کرد: «آن چه که نشاط جامعه را تقویت می‌کند مثل کنسرت یا تماشای فوتبال در کافی شاپ‌ها را باید مدیریت کرد، به صورتی که آسیب‌های آن به حداقل برسد نه اینکه به کلی صورت مسئله را پاک کرد؛ چون در این صورت بروز آسیب‌های پنهان و جدید و عواقب آن بسیار شدیدتر و وخیم‌تر خواهد بود.»