تجارت دلار از افغانستان به ایران رونق دارد. مقامهای دولتی افغانستان میگویند که این وضعیت موجب بروز مشکلاتی در سیستم اقتصادی این کشور و همچنین افزایش اسکانسهای جعلی در بازار پولی شده است.
ایمال هاشور، سخنگوی بانک مرکزی افغانستان به شبکه خبری بلومبرگ گفته که «معاملهگران ویزای رفت و آمد چندباره به ایران دارند، دلار را در مرزهای ایران ۱۲ هزار تومان (۱۲۰ هزار ریال) به خریداران ناامید ایران میفروشند و ریال را با ۳۰ درصد سود در بازار افغانستان عرضه میکنند».
خروح دلار از افغانستان پس از بازگشت تحریمهای آمریکا علیه ایران شدت گرفته است. سیفالله سیحون، استاد اقتصاد دانشگاه کابل گفته که دولت موفق به جلوگیری از قاچاق دلار نشده است.
به گفته او «جنگسالاران» در خروج دلار از افغانستان «نفوذ دارند و از آن سود میبرند».
خروج دلار از افغانستان ارزش برابری «افغانی» واحد پول این کشور با دلار را کاهش داده است. نرخ دلار برابری افغانی پنجشنه ۱۳ سپتامبر/ ۲۲ شهریور به ۷۰,۶۳ دلار سقوط کرد که کمترین میزان ارزش طی ۱۵ سال گذشته بوده است.
ایمال هاشور، سخنگوی بانک مرکزی افغانستان گفته که روزانه حدود ۱۲ میلیون دلار ارز از افغانستان خارج میشود. به گفته او ۵ میلیون دلار از طریق مرزهای زمینی ایران و ۷ میلیون دلار نیز از فرودگاهها و دیگر مرزها خارج میشود.
ارزش ارزی که به صورت غیرقانونی از افغانستان خارج میشود، بیشتر از میزان ارزی است که به صورت قانونی و برای واردات هزینه میشود. دولت افغانستان ارزش ارز خارج شده برای خریدهای دولتی طی دوره زمانه ژوئن ۲۰۱۷ تا ژوئن ۲۰۱۸ را ۲,۶ میلیارد دلار گزارش کرده در حالیکه در همین دوره حدود ۴ میلیارد دلار ارز به صورت غیرقانونی از افغانستان خارج شده است.
یکی از معاملهگران دلار گفته که طی چند ماه گذشته، پس از بازگشت تحریمهای امریکا علیه ایران، قاچاق دلار از افغانستان ۵۰ درصد افزایش یافته است.
او گفته که معاملهگران هنگام انتقال دلار به ایران «از طریق شبکه شخصی خود اطمینان حاصل میکنند که از طرف دولت افغانستان مورد سوال قرار نمیگیرند».
خانجان آلوکوزی هم گفته که «دلالان دلار را در بازار سیاه ایران به ریال تبدیل و ریال را به صورت غیرقانونی به افغانستان وارد میکنند و در ولایتهای مرزی میفروشند».
مقامهای دولتی در افغانستان همچین گفتهاند که قاچاق دلار به ایران موجب افزایش اسکانسهای تقلبی در افغانستان شده است. نصیراحمد پوپل، فرمانده پلیس جرائم اقتصادی هرات به «سلام تایمز» گفته که «افرادی با حمایت ایران اسکانسهای جعلی به افغانستان وارد میکنند».
مقامات دولتی هرات جمعه ۱۴ سپتامبر/ ۲۳ شهریور گفتند که طی چند ماه گذشته ۱۳ تن را به اتهام قاچاق دلار به ایران دستگیر کردهاند.
جیلانی فرهاد سخنگوی والی هرات گفته شبکههای سازماندهی شده در قاچاق دلار و توزیع دلار جعلی نقش دارند. بهاءالدین رحیمی، رئیس اتحادیه صرافان ولایت هرات نیز تائید کرده که اسکناسهای جعلی دلار طی ماههای گذشته در هرات افزایش یافته است.
او این روند را «بسیار نگران کننده» خوانده که «اگر متوقف نشود باعث مختل شدن اقتصاد افغانستان خواهد شد».
بانک مرکزی افغانستان از مرداد امسال توزیع دلار به دلیل نگرانیهای فزاینده نسبت به قاچاق آن به ایران را در هرات متوقف کرده است.
مدیران دو بانک «غضنفر بانک» و «افغان یونایتد بانک» در حوزه غرب افغانستان گفتهاند که این ممنوعیت موجب کمبود دلار در هرات شده و بانکها نمیتوانند به مشتریان خود دلار بدهند.
رئیس اتحادیه واردکنندگان مواد نفتی در هرات و رئیس اتاق تجارت هرات هم گفتهاند که این وضعیت موجب رکود اقتصادی در این ولایت خواهد شد.
به گفته سعد خطیبی، رئیس اتاق تجارت ولایت هرات «به دلیل نبود دلار و قاچاق آن به ایران، هرات به عوان یک قطب اقتصادی در حال نابودی است. امکان بیکار شدن هزاران نفر وجود دارد.»
radiozamaneh.com/412086