کیهان لندن ـ حامد محمدی – سازمان اطلاعات نظامی عراق، دوشنبه دهم دی‌ماه (۳۱ دسامبر) از ورود بخشی از نیروهای آمریکایی مستقر در سوریه به پایگاه نظامی «عین‌الأسد» در استان الانبار خبر داد.
یک منبع نظامی به شبکه الاخباریه عراق گفت، نیروهای آمریکایی با حمایت هواپیماهای جنگنده و تجهیزات مختلف وارد پایگاه عین‌الأسد شدند. به دلیل رعایت مسائل امنیتی جزییاتی از حرکت ستون نظامیان آمریکایی در صحرا منتشر نشده و گفته شد که مسیرهای فرعی و اصلی در امتداد حرکت آنها از پایگاهها آمریکایی‌ها از سوریه تا عراق تحت پوشش‌های امنیتی ویژه قرار داشته است.
پس از اعلام تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر خروج نیروهای آمریکا از سوریه انتقادات زیادی به او شد. اغلب معتقدند خروج نظامیان آمریکا از سوریه بر تنشهای منطقه میافزاید و حتی آن را احمقانه توصیف کردند. آنهایی که مسائل سیاسی منطقه و رویدادهای سیاسی ایران را دنبال می‌کنند در اینکه تصمیم ترامپ برای خروج نظامیان آمریکا از سوریه بر تحولات ایران تاثیر دارد اشتراک نظر دارند اما تفاوت دیدگاه آنها در آثار و پیامدهای این تصمیم است.
در روزهای اخیر تقریبا اغلب کارشناسانی که در اپوزیسیون جمهوری اسلامی در اینباره نظر داده‌اند از تصمیم ترامپ انتقاد کرده و آن را اشتباه دانسته‌اند. در مقابل اما دیدگاه‌هایی هم وجود دارد حاکی از اینکه این تصمیم می‌تواند در مجموع به نفع مردم در ایران و کمکی برای مخالفان دموکرات جمهوری اسلامی و همچنین سرفصل معادلات جدید باشد.
تحلیلهای بی‌مایه داخلی
در داخل ایران نیز تقریباً اغلب مقامهای نظامی و سیاسی بلندپایه یک تحلیل مشترک از این رویداد دارند که رهبران گروههای شبه‌نظامی مورد حمایت سپاه نیز آن را تکرار می‌کنند. آنها متوهمانه معتقدند خروج آمریکایی‌ها از سوریه پیروزی «مقاومت» و شکست ترامپ و «نشانهای از افول آمریکاست»!
حسین شیخ‌الاسلام سفیر اسبق جمهوری اسلامی ایران در سوریه معتقد است خروج آمریکا از سوریه باعث تقویت محور مقاومتمی‌شود. او نیز مدعی است قدرت آمریکایی‌ها در منطقه رو به افول است.
تحلیل محمدحسن نامی جانشین مرکز راهبردی ارتش جمهوری اسلامی نیز این است «آمریکای مستأصل راهی جز فرار از منطقه ندارد.» این قبیل اظهارنظرهای سادهانگارانه در بین مقامات رژیم کم نیست چنانکه تحلیل محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در مورد تصمیم ترامپ در این خلاصه شده که «خروج آمریکا از سوریه یک عقب نشینی خفت‌بار است و حتماً ترک منطقه سوریه و سایر قسمت‌های منطقه موجب ارتقای امنیت و آرامش منطقه خواهد شد.»
بخشی از سناریوی براندازی: تحلیل متفاوت در کیهان ولایی
در تحلیلی «کاملاً متفاوت» محمدحسین محترم کارشناس مسائل سیاسی، سه‌شنبه ۱۱ دی، در سرمقاله روزنامه کیهان چاپ تهران با عنوان «سناریویی برای سال ۹۸» برخلاف دیدگاه‌های بی‌مایه نظامیها و سیاسیهای جمهوری اسلامی از زاویه دیگری به موضوع پرداخته است.
او تحولات نظامی منطقه را بخشی از پازل فشار به جمهوری اسلامی با هدف براندازی دانسته و نوشته، نمی‌توان باور کرد که آمریکا بدون برنامه‌ریزی و هدف، صادقانه تصمیم گرفته باشد از سوریه خارج شود. لذا با توجه به نقشه‌هایی که آمریکا در سر دارد ممکن است این تهدیدات به شکل دیگری بروز کنند و آمریکایی‌ها سناریوی دیگری با جابجایی نیروهایشان در سر دارند.
دلخوش به آثار ظاهری نباشید!
نویسنده تاکید کرده در صورتی خروج نظامیان آمریکا از سوریه آثار مثبتی خواهد داشت که با هماهنگی دولت سوریه باشد و ارتش و نیروهای سوری خلاء ناشی از خروج آنها را پُر کنند و حاکمیت یکپارچه سوریه حفظ شود، در غیر این صورت می‌تواند آثار و تبعات منفی و حتی پیش‌بینی‌نشده به همراه داشته باشد.
او با اشاره به استقرار بخشی از نیروهای آمریکایی از پایگاه «عین‌الأسد» عراق هشدار داده «باید در مقابل نقشه‌های احتمالی آمریکا که بعد از خروج از سوریه برای منطقه و تاثیرگذاری بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی طراحی کرده غافل نشد و به دستاوردهای ظاهری خروج آمریکا از سوریه دلخوش و خوشبین نبود.»
این کارشناس سیاسی در بخشی از تفسیر خود یکی از سناریوهای آمریکا برای خروج نیروها و نظامیان خود از سوریه و ادامه‌ی استقرار آنها در عراق را مرتبط به برنامه‌ریزی برای تغییر رژیم در ایران دانسته است.
تحلیل او این است که ارتش آمریکا با انتقال نیروهای خود از سوریه، به همراه نیروهای سوریه‌ی دموکراتیک، در اربیل اتاق عملیات مشترک به منظور سازماندهی و هماهنگی فشارهای علیه حکومت ایران ایجاد می‌کنند؛ اتفاقی که به باورنویسنده کیهان تهران «اتفاقی است که در فتنه ۸۸ و همچنین در بحران افزایش قیمت دلار و نابسامانی‌های اقتصادی در اوایل امسال رخ داد.»
دی‌ماه سال ۱۳۹۶ به دنبال راه افتادن اعتراضات سراسری در ایران محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، گفته بود تظاهرات اعتراضی و ناآرامیها از طریق یک اتاق فکر در اربیل هدایت میشد. او ادعا کرده بود افرادی از آمریکا، منافقین، سلطنت‌طلبان و برادرزن صدام در این اتاق فکر حضور داشتند. مسئولان اقلیم کردستان عراق در بیانیهای رسمی این مسئله را رد کردند.
حالا در سرمقاله کیهان تهران بار دیگر تکرار شده «خروج آمریکا از سوریه، با تمایلات مایک پمپئو و جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا و در حقیقت به نوعی با تمایلات منافقین و ضدانقلاب‌ها و سلطنت‌طلب‌های فراری و نفوذی‌های داخلی هماهنگ است که بولتون و پمپئو حامی و بلندگوی اصلی آنها هستند و هدف متمرکز شدن بر تلاش‌های امنیتی و نظامی برای رقم زدن تحولات جدیدی در ایران در سال ۹۸ است.»
نویسنده در حالی که انگار هیچ مردمی در ایران زندگی نمی‌کنند و بدون اشاره به نقش آنها و اعتراضاتشان در تحولات داخل ایران، پیش‌بینی کرده «واشنگتن نیروهای خود را از سوریه به سمت برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس سوق داد تا شاید بتواند بر تحولات داخلی ایران به مدد تحریم‌ها و سیاست تغییر نظام ایران تمرکز کند.»
به اعتقاد این تحلیلگر کیهان تهران، یک سناریوی دیگر این است که آمریکایی‌ها با اعزام ناو به خلیج فارس و انتقال نیرو و تشکیل اتاق مشترک در مرزهای ایران تلاش کنند بار دیگر به کمک نفوذی‌های داخلی خود در آستانه انتخابات سال آینده مجلس شورای اسلامی «سناریوی القای جنگ و صلح» و ترساندن مردم برای رأی دادن به لیستی به اصطلاح آنها میانه‌رو و همسو با غرب را اجرا و نسخه‌پیچی کنند!
او در ادامه نوشته به این ترتیب با خط‌دهی رسانه‌های غربی به برخی جریان‌های سیاسی غربگرای داخلی، انتخابات تحریم شده و زمینه اختلاف‌افکنی و آماده کردن میدان بازی برای دشمن فراهم می‌شود؛ اصلاح‌طلبان قصد دارند با شعار «تغییر قانون اساسی تا ۱۴۰۰» به میدان بیایند.
خود نویسنده اما از زبان برخی اصلاح‌طلبان این سناریو را رد کرده و نوشته «برخی تئوریسین‌های آنها معتقدند این راهبرد غیرواقعگرایانه است زیرا اصلاح‌طلبان این راه را در گذشته امتحان کرده‌اند و به نتیجه‌ای نرسیدند.»
نویسنده‌ی کیهان تهران همچنین اشاره کرده که با شکست دولت حسن روحانی که مورد حمایت اصلاح‌طلبان است آنها نیز شکست خورده‌اند.
بودجه ۹۸ بر اساس فرضیات خامنه‌ای: کیسه پُرپول وزارت اطلاعات
طرح این سناریوها در سرمقاله روزنامه کیهان تهران که معمولاً بازتاب صداهای درونی هستهی اصلی قدرت و «بیت رهبری» در ایران است نشان از اختلافات عمیق میان تحلیل‌ها و پیشبینیهای کارگزاران نظام در مورد تحولات آینده دارد. سفر رییس ستاد کل نیروهای مسلح به جزیره ابوموسی آنهم کمتر از یک هفته پس از پایان رزمایش «پیامبر اعظم ۱۲» توسط سپاه در خلیج فارس حکایت از نگرانی زمامداران ایران از اقدام نظامی آمریکا و متحدان‌اش دارد. بر اساس همین نگاه نیز آنها نگران اشغال جزایر سه‌گانه ایران هستند.
باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در جریان این سفر که برای بازدید از تجهیزات و میزان آمادگی نیروهای نظامی مستقر در این جزیره صورت گرفت، به کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس هشدار داد «دشمنان منطقه‌ای ایران بدانند ایران حضور نظامی قدرتمندی دارد که در صورت لزوم ضمن دفاع از تمامیت ارضی خود، کشورهای پیشنهاددهنده به آمریکا را هم مسئول عواقب بعدی می‌داند.»
اما گروه دیگر از مقامات که اتفاقاً علی خامنه‌ای هم در بین آنهاست چالش و مشکلات نظام را نه از بیرون مرزها بلکه در داخل میبینند. استدلال رهبر جمهوری اسلامی، دست‌کم تا تابستان ۱۳۹۷، این بوده است که «جنگ نخواهد شد و مذاکره نخواهیم کرد!»
خامنه‌ای، ۲۱ امرداد ۹۷، در سخنانی گفت آمریکا برای اینکه جمهوری اسلامی چهل سالگی را نبیند نقشه کشیده که به کمک تحریم و «کارهای ضد امنیتی» در کشور ما اختلاف و جنگ داخلی و مشکلات ایجاد کنند و مسئولان باید حواسشان را جمع کنند چون دشمن در سال ۹۸ نقشه کشیده و به دنبال جنجال است.
او همچین گفت «توصیه‌ی من به همه‌ی جوان‌ها و مجموعه‌های گوناگون و جریان‌های سیاسی این است که مراقب باشند به دشمن پهلو ندهند و میدان را برای دشمن آماده نکنند.»
استدلال رهبر جمهوری اسلامی این است که دشمن با «کارهای ضدامنیتی» به دنبال ساقط کردن نظام است. بودجه نظامی و اطلاعاتی ایران در سال ۹۸ نیز بر اساس همین استدلال بسته شده است. چنانکه بودجه نظامی کاهش پیدا کرد و در عوض بودجه وزارت اطلاعات با ۱۸ هزار میلیارد تومان افزایش نسبت به سال گذشته به ۵۸ هزار میلیارد تومان رسیده است.
این در حالیست که پیش از آنکه دولت لایحه بودجه ۹۸ را به مجلس ارائه دهد، لازم بود محمود علوی وزیر اطلاعات برای آن زمینهچینی کند. او تنها وزیری بود که چند روز قبل از ارائه بودجه به مجلس رفت. علوی ۲۷ آذر در صحن علنی مجلس دربارهی اتحاد اپوزیسیون خارج از کشور هشدار داد و گفت «نیروهای اپوزیسیون و مخالفان خارج از کشور در تلاش هستند تا صف مبارزه خودشان با جمهوری اسلامی را یکی کنند.» وی بر خطر «همگرایی و هم‌افزایی ضدانقلاب» تأکید کرد.
باید اشاره نمود که رهبر جمهوری اسلامی، اردیبهشت سال ۹۶، با کنایه به دولت روحانی تاکید کرده بود آنچه باعث شده «سایه جنگ» از سر کشور رفع شود نه مسئولان بلکه مردم هستند؛ در حالی که حسن روحانی می‌گفت دولت او و امضای برجام بوده که خطر جنگ را رفع کرده است. ناکام ماندن برجام یکی از مهمترین بسترهای تعمیق اختلافات در درون نظام است.
روشن است که تحولات سیاسی و اجتماعی را نمی‌توان بطور دقیق پیش‌بینی کرد. اما با کنار هم قراردادن دادههای واقعی و بر اساس احتمالات و فرضیات می‌توان سناریوهایی را متصور شد. در آخرین تحولات، روزنامه اسرائیلی «یدیعوت آحارونوت» از موافقت ترامپ با درخواست نتانیاهو درباره خروج تدریجی و نه فوری نیروهای آمریکا از سوریه خبر داده است. ترامپ برای خروج از سوریه ۴ ماه به پنتاگون فرصت داده است. رئیس اطلاعات ارتش اسرائیل نیز نفوذ فزاینده حکومت ایران در عراق را در حالی تهدید بالقوه دانسته که ترامپ در سفر اعلام نشده‌ی خود به عراق اطمینان داد که قصد خروج تقریبا پنج‌هزار نیروی آمریکایی مستقر در این کشور را ندارد.
با همه‌ی تغییر و تحولاتی که ممکن است مسیر رویدادها در پیش بگیرند، یک نکته مسلّم است: جمهوری اسلامی از همه نظر به شدت نگران است و احساس خطر میکند. خود مقامات نظام اعتراف می‌کنند که چهل سال است که با این شرایط روبرو هستند. با اینهمه این را نیز ظاهرا متوجه شده‌اند که اینبار با همیشه متفاوت است زیرا عاملی وارد معادلات شده که پیش از این از جمله به دلیل سرکوب، «مجهول» بود: نارضایتی گسترده و عمیق مردم از شرایط موجود که هر چه می‌گذرد با خشم و نفرت علیه جمهوری اسلامی و زمامدارانش انباشته می‌شود.
آنچه در این زمینه از زاویه منافع مردم نگران‌کننده است رفتار آتش به اختیارهایی است که از خود قدرت تعقل و تصمیم ندارند! آنها چهار دهه با عملکردهای افراطی در هر حوزهای کاسبی کرده‌اند به ویژه در عرصه‌ی سرکوب و عملیات شبه‌نظامی علیه مطالبات مردم. همانگونه که بخش مهمی از «کمیته‌چی»های سال‌های نخست انقلاب را اراذل و اوباشی تشکیل می‌دادند که با انگیزههای مختلف از جمله مسائل مادی به بازوی سرکوب رژیم تبدیل شده بودند، امروز نیز قشری از همان قماش تحت فرمان خانواده‌های مافیایی از جمله «بیت رهبری» حاضر به خدمت جهت سرکوب مردم هستند! همانهایی که نانشان در درگیری و عدم امنیت است و در دشمنتراشی پا به پای خامنه‌ای حرکت می‌کنند. چنانکه در جریان ورود ناوگروه آمریکایی «جان سی. استنیس» به خلیج فارس «ترقه‌بازی» راه انداختند. دور و بر فرماندهان سپاه از این آتش به اختیارها کم نیست از جمله «حاج محسن» که حتی روی به اسارت و گروگان گرفتن سربازان آمریکایی حساب باز کرده تا با باج گرفتن «مشکلات اقتصادی» جمهوری اسلامی حل شود!
