نویسنده: یان برمان
منبع: هیل / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی – تهران
برای اسرائیل فاصله زمانی چند هفته می تواند دنیایی از تغییر به همراه داشته باشد. تا همین پاییز گذشته مقامات اسرائیل با خوش بینی و خرسندی از فضای مطلوب منطقه ای درباره روند صلح خاورمیانه و رویکرد شدیدالحن دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در قبال منطقه می اندیشیدند. اما حالا، تصمیم غیرمنتظره دولت ترامپ برای خارج کردن نیروهای آمریکایی از سوریه، سیاستمداران اسرائیلی را به وحشت انداخته است.
اسرائیل از همان حدود 8 سال پیش که جنگ داخلی در سوریه آغاز شد، شرایط را از نزدیک زیر نظر گرفته است. با این حال، مقامات اسرائیل دیدگاهی غیر مداخله جویانه به درگیری ها سوریه داشتند و فقط ناظر ماجرا ماندند چرا که نمی خواستند بر درگیری های بین دولت بشار اسد رئیس جمهوری سوریه در دمشق و مخالفان آن تاثیری بگذارند. (یک مورد مستثنی و قابل توجه در این زمینه که عمدتا گزارش نشده، تلاش های مداوم اسرائیل برای کاهش رنج های بشردوستانه این جنگ از طریق اقداماتی همچون ارائه کمک های پزشکی به غیرنظامیان سوری و جنگجویان در جنوب سوریه و در تاسیسات پزشکی در خاک اسرائیل بوده است.)
با این وجود، در طول دو سال گذشته شرایط سوریه به طور فزاینده مطابق منافع اسرائیل پیش رفته است. نگران کننده ترین مساله برای اسرائیل این است که مداخله ایران در سوریه در حمایت از دولت اسد سبب نفوذ عمیق جمهوری اسلامی در خاک سوریه چه به لحاظ استراتژیک و چه به لحاظ سیاسی و اقتصادی شده است. اسرائیل هم به این افزایش نفوذ ایران از طریق انجام عملیات نظامی متعدد (که بسیاری از آنها به طور رسمی گزارش نشده است) علیه منافع و دارایی های ایران در جنوب سوریه پاسخ داده و هدفش هم این بوده است که یک سطح حداقلی از بازدارندگی در برابر ایران ایجاد کرده باشد.
مقامات اسرائیلی آشکارا اعلام کرده اند که آماده هستند تا به این اقدامات خود ادامه و حتی حملات خود را افزایش دهند، چراکه حضور ایران را در جنوب سوریه برای منافع استراتژیک بلندمدت خود غیر قابل قبول می دانند. با این حال، آنها در خفا به این مساله اذعان می کنند که ایران احتمالا در آینده قابل پیش بینی، یک مهره نظامی، اقتصادی و سیاسی مهم در سوریه باقی خواهد ماند و اسرائیل مجبور است خود را با این واقعیت جدید و متفاوت وفق دهد.
با این حال، همه این گمانه زنی ها درباره لزوم تطبیق با حضور ایران در سوریه با پیش بینی اقدامات آمریکا برای ایجاد ثبات در صحنه نمایش سوری صورت گرفته است؛ اسرائیل این حضور آمریکایی ها را نوعی سیاست تضمینی در برابر هرگونه تجاوز احتمالی می داند. از این رو، اکنون که به نظر می رسد واشنگتن خود را برای خارج کردن نیروهایش از سوریه آماده می کند، اسرائیل هم به سمت رویکردی فعالانه تر در این درگیری پیش خواهد رفت.
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل اخیرا در مراسم فارغ التحصیلی خلبانان نیروی هوایی اسرائیل گفت: «ما برای پذیرش نفوذ و گسترش حضور نظامی ایران در سوریه که عملا علیه ما صورت می گیرد، آماده نیستیم. ما به طور مداوم و با همه قوا اقدام خواهیم کرد.» اسرائیل برای تبدیل این اظهارات به عمل اصلا وقت تلف نکرد: در اواخر ماه دسامبر نیروی هوایی اسرائیل حمله ای در جنوب سوریه انجام داد و یک مرکز لجستیک و انبار تسلیحاتی ایرانی را هدف گرفت. اسرائیل در حملات خود همچنین مقامات متحد اصلی منطقه ای ایران یعنی حزب الله را که به شدت در صحنه سوریه درگیر شده، هدف گرفت. ارتش اسرائیل همچنین تلاش های خود را برای یافتن و نابود کردن تونل های حزب الله افزایش داده که قابلیت حملات به اسرائیل را از لبنان برای این گروه شیعه فراهم می آورد.
همه این مسائل از یک واقعیت مهم حکایت دارند. اینکه حتی پیش از تصمیم ترامپ به خارج کردن نیروهای آمریکایی از سوریه، مقامات اسرائیلی به این نتیجه رسیده بودند که درگیری در امتداد مرزهای شمالی سرزمین های اشغالی اتفاقی ناگزیر خواهد بود. اکنون، با توجه به خروج برنامه ریزی شده نیروهای آمریکایی از سوریه و اظهارات اخیر ترامپ مبنی بر اینکه ایران اساسا می تواند هر کاری بخواهد در سوریه انجام دهد، اسرائیل فعالانه برای این سناریو کسب آمادگی می کند.
