شُلاروءِ گنج و بُٹّیءِ رهمانی
اسماعیل امیری
لندن ۱۵/۰۲/۲۰۱۹
مئے همساهگانی ( دیرمانءِ) ڈگارے هست انت، نامی ” شُلارو” انت. اے ڈگار چه میتگءَ، سئے یا چار کیلومیٹر پشت انت. کسانیءَ ما اشکتگ ات که دهکانانی زیارتے همے ڈگارءَ هست انت. په اشکنگءَ، اے زیارتءَ نه ایوکا مئے میتگءِ دهکان شتگ انت بلکیں اے دگه کِرّ و گورءِ میتگانی مردم هم شتگ انت و سوالیگ بیتگ انت. گشنت که چه ” مشکت”ءَ هم برے برے حلوا په همے زیارتءِ سرا بهر کنگءَ دیم دیگ بیتگ. یک سالے ما دو سئے بچکاں اشکت که دهکان “شلارو”ءَ شتگ انت” و ما په حلواءِ امیدءَ وتا را ، وهدءِ سرا هموداں رسینت. آ روچی نه بازیں مردمے هست ات و نئیکه حلوا؛ تیوکا بٹ ماش بهر ات. منی اولی بر ات که اوداں شتگ اتاں و رندا هم هجبر اوداں روگ نه بیتگ – اگاں زندءَ موه دات، الّمءَ یک رندے سئیلی کنان. همے ڈگارءَ، ” کلیرے” هست ات که هُشک بیتگ ات و زیارتءِ جاه همے کلیر ات. ” شُلارو”ءِ منّوکانی باورءَ، یک بزرگے همے راهءَ گوزگءَ بیتگ و نیمروچءَ همے کلیرءِ ساهگءَ داشتگ و گرمی سارت کتگ.
گوستگیں هپتگءَ، گوں میتگءِ همساهگےءَ گپ بیت و آئیءَ ” شُلارو”ءِ بابتءَ دو نوکیں حال منءَ دات:
شُلاروءِ گنج و بُٹّیءِ رهمانی
اسماعیل امیری
لندن ۱۵/۰۲/۲۰۱۹
مئے همساهگانی ( دیرمانءِ) ڈگارے هست انت، نامی ” شُلارو” انت. اے ڈگار چه میتگءَ، سئے یا چار کیلومیٹر پشت انت. کسانیءَ ما اشکتگ ات که دهکانانی زیارتے همے ڈگارءَ هست انت. په اشکنگءَ، اے زیارتءَ نه ایوکا مئے میتگءِ دهکان شتگ انت بلکیں اے دگه کِرّ و گورءِ میتگانی مردم هم شتگ انت و سوالیگ بیتگ انت. گشنت که چه ” مشکت”ءَ هم برے برے حلوا په همے زیارتءِ سرا بهر کنگءَ دیم دیگ بیتگ. یک سالے ما دو سئے بچکاں اشکت که دهکان “شلارو”ءَ شتگ انت” و ما په حلواءِ امیدءَ وتا را ، وهدءِ سرا هموداں رسینت. آ روچی نه بازیں مردمے هست ات و نئیکه حلوا؛ تیوکا بٹ ماش بهر ات. منی اولی بر ات که اوداں شتگ اتاں و رندا هم هجبر اوداں روگ نه بیتگ – اگاں زندءَ موه دات، الّمءَ یک رندے سئیلی کنان. همے ڈگارءَ، ” کلیرے” هست ات که هُشک بیتگ ات و زیارتءِ جاه همے کلیر ات. ” شُلارو”ءِ منّوکانی باورءَ، یک بزرگے همے راهءَ گوزگءَ بیتگ و نیمروچءَ همے کلیرءِ ساهگءَ داشتگ و گرمی سارت کتگ.
گوستگیں هپتگءَ، گوں میتگءِ همساهگےءَ گپ بیت و آئیءَ ” شُلارو”ءِ بابتءَ دو نوکیں حال منءَ دات:
۱-“ڈنگری”ءِ نندوکیں ورنائےءِ سیرءَ چیزے سال گوستگ بلے آئیءَ چُکّ نه بیتگ؛ گڑا آ ” شلارو”ءَ شتگ و سوالیگ بیتگ و چه آئیءَ رند هنّی آهاں جاڑیں چُک بیگءَانت.
۲-شلارو ڈگارءِ واهنداں حال رستگ که زیارتءِ جاه دِرّگ و کونچگ و مزنیں چر و چات جَنگ بیتگ. کونچوک یکّے چه ڈگارءِ شریداراں بیتگ که دشتیاریءِ دگه میتگےءَ نشتگ. آئیءِ گمانءَ بلکیں چو هندیانی زیارتءِ دابا، اوداں هم مزنیں گنجے کَلّ انت.
” کوچو”ءِ ” ڈور”ءِ بازارءِ نزیکءَ، زیارتے ” بُٹّی “ءِ نامءَ هست انت . اے زیارتءَ هم پیسرا ، نزیک و گورءِ میتگانی دهکان هر سالءَ، هامینءَ رند شتگ و میڑه اش کتگ. اے میڑه دو سئے روچءَ برجم بیتگ. اے میڑهءَ،” رهمانی”( مُگُلمانی) جتگ و وتی وڑا مذهبی شعر و غزل اش الهان کتگ. گُڈی روچءَ ورگ و حلوا بهر اش کتگ. زیارت، جُمپےءِ سرا کسانیں لوگے انت که آئیءِ تها “هدیره” اے هست انت؛ بلے هدیرهءِ تها قبر نیست انت. زیارتءِ منّوگرانی باور انت که ” شیخ فرید” – شیخ فریدالدین شکر گنج ، پنجاپءِ سیزدهمی سدیءِ صوفی شاعر – همے جاهءَ آتکگ و داشتگی. همے جاهءَ که هدیره انت، آییءِ نمازءِ جاه بیتگ. شیخ فریدءِ زند نامهءَ هست انت که آ شانزده سالگیءَ وتی پتءِ همراهیءَ ، ” سیستان” [ بلوچستان]ءِ راهءَ په حجءَ مکهءَ شتگ. ( وایکی پیڈیا)
اے زیارتءَ پرچیا ” بُٹّی” گشنت زانگ نه بیت. البت ” بُٹّی” ، جدگالیءَ ” جُمپ”ءَ گشنت و زیارت هم جُمپےءِ سرا انت؛ منی گمانءَ، پمیشا کم کمءَ ” بُٹی”ءِ نامءَ ، نام کپتگ.
پَیراری، ” ڈور”ءِ دینی مدرسهءِ ملا و طالباں، ” بُٹی”ءِ زیارتءِ سرا اُرش و پرشت و پروش کتگ و مردم اش مکن کتگ انت که زیارتءَ مه رو انت. البت، ” دیرمان”ءِ نیم سوئیں ” رهمانی” پیسرا، “کلات” ( پتیلی کلات)ءِ دهکاناں په هداروکی برتگ بیتگ، چه طالبانی آسءَ پشت کپتگ بلے هنی کلاتی گشنت که پرشتگ و شتگ.
