اهالی خوزستان از سیلاب می‌گویند: مردم واقعا دست تنها هستند

روز گذشته هجوم سیلاب ناشی از شکستن کانال «سلمان» زندگی مردم منطقه «عین‌دو» اهواز را به کابوس تبدیل کرد. عین‎دو با این که فاصله‌ای با شهر اهواز ندارد اما تا چند سال پیش یک شهرک حاشیه‌ای محسوب می‌شد. این منطقه از سال ۱۳۹۵ به عنوان یکی از محله‌ها، به اهواز ملحق شد.
این محله پرتراکم و محروم با مساحتی نزدیک به هفت کیلومتر و جمعیتی بالغ بر ۳۵ هزار نفر، در جنوب غربی اهواز قرار دارد.
مردم عین‌دو می‌گویند با وجود انکارهای مکرر فرمانداری و استانداری مبنی بر این که همه چیز در اهواز تحت کنترل است و هیچ منطقه‌ای تخلیه نشده و نیروهای امدادی در حال کمک رسانی شبانه‎روزی هستند اما هشت خیابان از خیابان‌های اصلی محله‎ آن‌ها زیر آب رفته و تاکنون خیابان‌های ۷ تا ۱۳ تخلیه شده‌اند.
اما سیلاب به اهواز محدود نمی‌شود. هم اکنون حدود ۲۵۰ شهر و روستا در خوزستان تخلیه شده‎اند.
مدیر جمعیت هلال احمر خوزستان از اسکان بیش از ۱۰۲ هزار و ۷۶۸ نفر در ۴۷ اردوگاه اضطراری خبر داده و سازمان آموزش و پرورش هم بسیاری از مدارس این استان را تا روز بیست و ششم فروردین ماه تعطیل اعلام کرده است.
آب پشت سد «کرخه» به قوت بی‌نظیری رسیده و در دور جدید سیلاب‌ها، احتمال غرق شدگی کامل شهرهای «سوسنگرد»، «بستان»، «کوت سیدنعیم»، «رفیع»، «ابوحمیظه» و «حمیدیه» وجود دارد و دستور تخلیه کامل این شهرها و روستاهای اطراف صادر شده است. مدارس این شهرها تا روز بیست و ششم فروردین تعطیل هستند.
طغیان کرخه غرب خوزستان را درگیر سیلاب کرده و خوزستان به عنوان استان بحران زده اعلام شده است.
«عبدالعال نیسی»، یک امدادگر محلی ساکن خیابان دهم عین‌دو می‌گوید مردم برای تخلیه خانه­ ها مقاومت می­ کنند: «مردم به دولت اعتماد ندارند. فکر می‌کنند همین تیر و تخته که هست، باز هم می‌شود زندگی را ادامه داد. اما وقتی آن را از دست بدهند، دیگر احتمال بازسازی زندگی در این فقر وجود ندارد. ما که خارج نیستیم که دولت وام بدهد دوباره خانه‌هایمان را بسازیم و از صفر شروع کنیم. باید همه خانواده بروند بمیرند.»
او از بی‌مهری برخی هم‌وطنان گلایه می‌کند: «این روزها دزدی زیاد شده است. وسایل خانه، ماشین و دام برخی از اهالی را دزدها نصف شب توی این سیل دزیده‎‏اند. چه‌طور می‌شود در حق هم‌وطن این کار را کرد؟ دولت ما را شهروند فرض نمی‌کند و مثل یک مهاجر غیرقانونی و خارجی با ما برخورد می‌کند. بروید حرف‌های استاندار را گوش بدهید؛ این شیوه حرف زدن معمولی دولتی‌ها است با ما. لااقل خودمان با هم مهربان باشیم. من نمی‌فهمم وقتی بلا به سرمان نازل شده، چه طور یک هم‌وطن می‌تواند نصف شب بیاید هر چه داری بردارد و برود؟»
حالا منازل مردم در منطقه «گل‎دشت»، «سیاحی»، «سادات» و «سلیم آباد» اهواز هم در آب فرو رفته‌‌اند و مناطق «کیانشهر» و «ملاشیه» در صورت ادامه ورود سیلاب‌ها، در وضعیت خطر قرار خواهند گرفت.
عبدالعال می‌گوید با وجود این همه تبلیغات، هیچ امکاناتی وجود ندارد: «مردم واقعا دست تنها هستند. حتی بچه‌ها با دست خالی در حال جمع‎آوری سنگ و درست کردن کیسه‌های شن هستند. الان شش روز از شکستن کانال سلمان می‌گذرد و ما درگیر سیلاب هستیم. در این مدت خبری از امداد نبود تا این که روز گذشته یک عده آمدند و چند ساعتی کار کردند اما بعد که دیدند فایده ندارد، ول کردند و رفتند. یک لودر و چند بیل مکانیکی هم از طرف شهرداری منطقه شش آوردند این جا ولی باز هم کاری از پیش نرفت و زمین‌گیر شدند.»
این شهروند معتقد است بیش از سیل، سوء مدیریت مشکل ساز شده است: «مردم می‌گویند دولت برای نجات تاسیسات نفتی و گازی، آب را به سمت خانه‌ها و زمین‌های کشاورزی هدایت کرده است. ما می‌خواهیم باور نکنیم اما چرا امدادرسانی وجود ندارد؟ چرا استاندار آن جور با یک کشاورز بی‌چاره حرف می‌زند؟ چرا در صورت هرگونه اعتراض، با مردم برخورد می‌کنند؟ چرا هنوز هم می‌گویند خبری نیست؟»
«منصور کتانباف»، شهردار اهواز سه روز پیش به خبرگزاری صداوسیما مرکز خوزستانگفته بود مردم این منطقه هیچ نگرانی بابت ورود سیلاب به خانه‌هایشان نداشته باشند چون دبی کارون بر اساس آمار سازمان آب و برق خوزستان در اهواز، سه هزار و ۱۹۸ است و آن‎ها دارند مسیر آب را از عین‌دو به سمت کانال سلمان هدایت می‌کنند.
کانال سلمان یک کانال خاکی با طول بیش از ۱۰۰کیلومتر و عرضی حدود ۱۰۰ متر، در پنج کیلومتری شمال شهر اهواز قرار دارد. این کانال سال‌ها پیش با اهداف نظامی و با ایده «مصطفی چمران» برای طراحی جنگ آب و غرق کردن مناطق استقرار دشمن ساخته شد.
بعد از جنگ به گفته محلی‌ها، تا سال‎ها از این کانال استفاده نمی‌شد تا این که از سال گذشته و بعد از شکستن کانال «پای پل» کرخه، از کانال سلمان برای انتقال آب شیرین این رودخانه به اهواز بهره‏برداری شد اما مدتی بعد همین کانال هم ریزش کرد و دچار فرسودگی شد.
عبدالعال می‌گوید: «همان روزها وقتی گزارش کردیم که کانال سلمان شکسته و آب وارد زمین‌های کشاورزی ما شده است، گفتند نگران نباشید، سریع آن را تعمیر می‌کنیم!»
«اعظم بهرامی»، کارشناس محیط زیست می‌گوید:«با وجود تجربه بدی که پیش از این مسوولان در مورد سیل در مناطق شمال ایران و لرستان داشتند و باوجود پیش‎بینی‌های دقیق و روشنی که نسبت به وقوع آب گرفتگی در خوزستان مطرح شد اما باز هم هیچ درسی از مدیریت دریچه سدها، مانیتور کردن آن‏ها و هم‏چنین شیوه درست تخلیه شهر در شرایط اضطراری نگرفته بودند»
این کارشناس اضافه می‎کند: «با وجود سر ریز سدها، از “سیمره” گرفته تا سیل‎بندهاى “کشکان” که به سمت کرخه می‌رفت، روشن بود که مناطق پایین دست کرخه به مشکل برخواهند خورد؛ به ویژه آن که بارش باران هم در تمام این روزها ادامه داشت. ظرفیت بالاى تراز نرمال سد “دز”، آن هم قبل از شروع اوج بارش در استان خوزستان اطلاعاتى نبود که ندانیم و ندانند. تکرار اشتباه در ریسک نکردن با دریچه سدها و همین‎طور تصمیم با تاخیر در مورد “هورالعظیم” که هنوز ابهامات زیادى در مورد آن وجود دارد، اخبار ضدونقیض فرماندار و استاندار، همه شرایط را براى خوزستانی­ها دشوار‌تر کرد.»
او تاکید می‌کند تا پیش از بحرانی شدن شرایط، بارها توسط کارشناسان محلی پیشنهاد شده بود که در منطقه «داشت» شهر آزادگان و حتی تا محدوده رامهرمز محل‌های مناسبی برای اسکان مردم در نظر گرفته شود: «متاسفانه این کار انجام نشد و اطلاعات درست هم به مردم داده نمی‌شود؛ مثلا این که اگر مساله‎ای برای سوسنگرد و اهواز رخ داد، باید از چه مسیرهایی از شهر خارج بشوند یا به کجا پناه ببرند و چه طور می‌شود تخلیه شهر که یک قاعده مهم در جریان حوادث طبیعی است و برای کم کردن خسارت جانی و مالی از اهمیت بسیاری برخودار است را مراعات کرد؟»
او به تخلیه پنج منطقه اهواز و اعلام آماده باش برای یک منطقه دیگر اشاره می‎کند و می‎گوید همه این‌ها در حالی رخ داده‌اند که سرپرست فرمانداری گفته است به شایعات توجه نکنید و هیچ دستور تخلیه‌ای داده نشده است:«استاندار خوزستان و رییس آب و برق استان گفتند که آب چهارمتر از طراز بالاتر نیست و همه چیز تحت کنترل است. آن‌ها به حرف ما در مورد این عدد و رقم مبهم که حداقل ۱۰متر از طراز نرمال کم‎تر اعلام شده بود و در موردش توافق نظر نداشتیم و هشدار می‌دادیم، توجه نشد.»

اعظم بهرامی در پاسخ به سوال «ایران‎وایر» در مورد کانال سلمان می‎گوید: «این کانال‌ها در ایجاد تعادل در مورد ظرفیت آب کارون و کرخه نقش مهمی داشتند. اما به علت این که لای‌روبی و نوسازی نشده و مورد رسیدگی قرار نگرفته بودند چون هیچ مسوول مشخصی در هیچ وزارت‎خانه‎ای نداشتند و نیز به علت کمبود بودجه هرگز رسیدگی به آن‏ها در لوایح شهرسازی و عمران و توسعه لحاظ نشد، الان مشکل‎ساز شده‎اند.»

این کارشناس اضافه می‌کند که همه مشکلات به کانال‎های بیرون شهر محدود نمی‎شوند بلکه وضعیت نابسامان کانال کشی‌های داخل شهری نیز بر مشکلات افزوده‌اند: «از یک طرف لوله‌های فاضلاب برای جمعیت شهر اهواز کافی نیستند. از طرف دیگر، تمام این کانال‌ها آب را به کارون می‌ریزند و چون آب کارون بالا آمده است، آب فاضلاب‌ها باز هم به داخل برمی‎گردد. این‎ها را اضافه کنید به این که رودها لای‌روبی نشده‎اند. در حوزه حریم کارون نیز ساختمان و جزیره ساخته شده است که این تاسیسات مانع عبور آب می‌شوند.»

اعظم بهرامی که به عنوان یک کارشناس محیط زیست از ماه‎ها قبل در مورد احتمال رخ‎داد این حادثه در کانال تلگرامی‌ خود هشدار ‌داده بود، از رخنه آرام آب در شهرهای خوزستان می‌گوید: «تا همین لحظه صدها روستا زیر آب رفته‎اند و یکی از بیمارستان‌های اهواز و شهرک صنعتی زیر آب است. این در حالی است که نه اثرى از امکانات وزارت راه و شهرسازی هست و نه ارتش و نه سپاه. محلی‌ها می‌گویند برخی از ارتشی‌ها مرخصی گرفته و به مردم پیوسته‏اند. مردم حاضر به تخلیه خانه‌هایشان نیستند. آن‎ها در طول این سال‎ها آموخته‌‌اند که تنها هستند و وقت بلا تنها خواهند ماند. حتی اگر از زمین و آسمان بلا ببارد، آن‏ها خانه‌هایشان را رها نمی‌کنند. به تصویر محافظان سیل بندها در حفاظت شهر اهواز دقت کنید تا به درستیِ اظهارات من پی ببرید.»

مطالب مرتبط:

آیا سیل در دیگر کشور‌ها هم بی‌خبر می‌آید و همه جا را ویران می‌کند؟

سیل در خوزستان؛ از هدایت آب به شهرها برای جلوگیری از آسیب به دکل‌های نفتی تا دوربین و مسئولان

سیل در ایران چه بر سر مردم آورده است؟

نوروز آخرالزمانی؛ سیلاب ایران را در برگرفت

روایت دو امدادگر از امدادرسانی به  سیل‌زدگان خوزستان