آیت‌الله علی‌ خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی از ملت ایران خواسته است برابر فشارهای دشمن “آرایش جنگی” بگیرند. او گفته دشمن فقط “علی‌الظاهر در زمینه نظامی آرایش جنگی ندارد” و همزمان تأکید کرده است: «البته نظامیان ما حواس‌شان جمع است.»

مهدی مهدوی آزاد، تحلیلگر مسایل سیاسی می‌گوید: «آیت‌الله خامنه‌ای مرداد سال ۱۳۹۷ گفت که ما نه مذاکره خواهیم کرد و نه جنگ خواهد شد. او کسانی که از احتمال برخورد نظامی حرف می‌زدند را تحقیر کرد و آنها را ایادی استکبار خواند. اما حال برای نخستین بار خود احتمال برخورد نظامی را رد نکرده است.»

آیتـالله خامنه‌ای که چهارشنبه ۱۱ اردیبهشت در جمع شماری از معلمان سخن می‌گفت ضمن اشاره به “آرایش جنگی دشمن” بر تهاجم آنها علیه ایران در زمینه‌های اقتصادی، سیاسی، نفوذ اطلاعاتی و ضربه زدن در فضای مجازی تأکید کرد. او در این سخنرانی از مردم ایران خواست “آرایش مناسبی” بگیرد.

هرچند آیت‌الله خامنه‌ای در مورد آرایش یا صف‌آرایی مورد نظر خود توضیح روشنی نداده، مهدی مهدوی‌آزاد تحلیلگر ساکن آلمان معتقد است موضوعاتی که او مطرح کرده  بیانگر نوع نگاه و استراتژی او به تحولات جمهوری اسلامی است.

مهدوی‌آزاد می‌گوید: «این آرایش جنگی مانند عبارت “آتش‌به اختیار” از عباراتی است که آقای خامنه‌ای برای خط‌دهی به هوادارانش از آن استفاده می‌کند. او خواستار اتحاد بخش‌های مختلف حکومتی متحد و در نهایت برخوردهای محکم‌تر با منتقدان است.»

“هدف حفظ منافع مشترک ملی است”

محمد صادق جوادی حصار، روزنامه‌نگار ساکن ایران معتقد است رهبر جمهوری اسلامی متوجه شرایط ایران چالش‌های پیش‌روی جمهوری اسلامی است و هدف او از “آرایش جنگی” مردم مقابل دشمن، تأکید بر دفاع از منافع ملی کشور است.

جوادی‌ حصار به دویچه‌وله می‌گوید: «آیت‌الله خامنه‌ای در حوزه مناسبات جمهوری اسلامی، مردم را در عرصه‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی پیروان و مدافعان هویت جمهوری اسلامی می‌دانند. هدف او از طرح آرایش دفاعی و تهاجمی این است که مردم با خواسته‌ها یا پیام‌هایی که از سوی اردوگاه دشمن روانه ‌می‌شود، ایستادگی کنند.»

رهبر جمهوری اسلامی به طور مشخص آمریکا را دشمن دیرینه جمهوری اسلامی خوانده و گفته است مقام‌های دولت باراک اوباما هم “همین کارها را با دستکش مخملین انجام می‌دادند، اما کمکی که رئیس جمهور فعلی آمریکا به ما کرده این است که این دستکش را درآورده و همه آن چدن پنهان در زیر دستکش آمریکایی‌ها را می‌بینند.”

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا که از توافق اتمی با ایران خارج شده، تحریم‌های سنگینی علیه ایران وضع کرده است و تصمیم دارد صادرات نفت ایران را که شاهرگ مالی جمهوری اسلامی به شمار می‌رود، به صفر برساند.

ایران علی‌رغم تهدید رهبر جمهوری اسلامی که گفته بود اگر آمریکا از برجام خارج شود ما آن را آتش می‌زنیم‌، همچنان به توافق اتمی پایبند است.

محمد صادق جوادی‌حصار می‌گوید: «منافع ملی یک کشور مانند مهره شاه در بازی شطرنج است. شاه شطرنج یک خانه بیشتر نمی‌تواند حرکت کند و نمی‌تواند به هر حرکتی دست زند. گاه حتی باید یک خانه عقب رود. مسئله اینجاست که سایر نیروها باید برای برد بازی شاه را حفظ کنند.»

به باور جوادی ‌حصار، رهبر جمهوری اسلامی متوجه وضعیت خطرناک کنونی است و حال از همه نیروها خواسته تا در “بازی خطرناکی که علیه ایران شروع شده” وارد عمل شوند. او می‌گوید: «پیام آیت‌الله خامنه‌ای‌ این است که ما در مصاف کامل با یک اردوگاه قوی هستیم و نباید از هیچ ابرازی در این مصاف چشم‌پوشی کنیم. او معتقد است که شرایط پیش‌‌رو باید از همه امکانات استفاده کرد.»

امیداوری به مشارکت مردم برای خروج از بحران

رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی خود بر حفظ وحدت تأکید کرده و گفته است که “همه مسئولان، آحاد ملت و افراد توانا و نخبه در هر زمینه ای مشغول کارند با احساس مسئولیت و آمادگی وارد میدان شوند”.

محمد صادق جوادی حصار معتقد است که مقامات جمهوری اسلامی می‌دانند که با تنش در داخل کشور، در منطقه‌ و فراتر از منطقه‌ نمی‌توانند مشکلات را حل کنند و استراتژی کلی‌تری را برای تنش‌زدایی در منطقه آغاز کرده‌اند.

او می‌گوید: «رویکردی که ایران پیش گرفته است حکایت از این دارد که به سمت تنش‌زدایی حرکت می‌کند. درخواست آیت‌الله خامنه‌ای از نخبگان داخل کشور بدون استقبال نخواهد ماند. بخش بزرگی از مردم ایران اشتراک منافع خود را در بقای جمهوری اسلامی و کاهش تنش‌های داخلی و بین‌المللی می‌بینند.»

او تأکید می‌کند که ایران بعد از برجام به یک “برنامه جامع اقدام مشترک” در داخل کشور نیاز داشت تا در آن منافع همه گروه‌ها، احزاب و نخبگان تأمین می‌شد. جوادی‌ حصار می‌گوید: «راه خروج از وضعیت کنونی این است که مردم امیدوار شوند که در تصمیم‌سازی‌ها دخیل خواهند بود. به نظر من آیت‌الله خامنه‌ای به این مسئله توجه دارد اما اینکه چقدر بتوانند ابزار آن را فراهم کنند، باید تنها امیدوار بود.»

“جمهوری اسلامی چاره‌ای جز تغییرات بنیادین ندارد”

آیت‌الله خامنه‌ای تأکید کرده است که در شرایط فعلی وحدت مسئولان “بسیار لازم” است و در سخنرانی روز چهارشنبه خود گفته است: «همه مراقب باشند بخاطر اختلاف سلیقه‌های کوچک مقابل هم قرار نگیرند چرا که اقتدار ملت در گرو اتحاد آحاد مردم، گروه‌های اجتماعی، اقوام مختلف و وحدت متقابل مسئولان و مردم است.»

مهدی مهدوی‌آزاد این سخنان را تأکیدی بر سیاستی می‌داند که جمهوری اسلامی تحت فشار، به آن روی می‌آورد: واکنش دفاعی و آمادگی برای سرکوب بیشتر.

مهدوی‌آزاد می‌گوید: «آقای خامنه‌ای می‌خواهد تک‌تک نیروهای اجتمای نقش خود را آنطور که او می‌خواهد اجرا کنند. اما اگر تمامی اجزاء جامعه هم تصمیم‌گیرند هر آنچه او می‌خواهد انجام دهند، خواست او شدنی نیست.»

این تحلیلگر سیاسی معتقد است حکومت ایران نیاز به تغییرات استراتژیک در سیاست‌های کلان خود دارد. او می‌‌گوید: «از برخورد پرخاش‌گرانه با جهان غرب گرفته تا سیاست‌‌های اقتصادی و اجتماعی که با تمام استانداردهای مدیریتی جهان تفاوت دارند، همه باید تغییر کنند. هیچ بخشی از جامعه حتی اگر بخواهد هم نمی‌تواند کمک کند یا خود را نجات دهد؛ راه حلی برای بخشی از جامعه وجود ندارد. آقای خامنه‌ای خود باید دست به تغییرات استراتژیک و بنیادین زند و تصمیم‌های کلیدی گیرد که به نظر من در حال حاضر‌، آمادگی آن را ندارد.»