کیهان لندن – در شرایطی که آمریکا اعلام کرده «مکانیسم ماشه» علیه رژیم ایران را فعال خواهد کرد جیکوب نیجل از اعضای ارشد مؤسسه «دفاع از دموکراسیها (FDD) و مارک دوبوویتز رئیس این مؤسسه در مقالهای مشترک که ۳۱ اوت در پایگاه تحلیلی «نیوزویک» منتشر شد برای مقابله با تهدیدات اتمی رژیم ایران پیشنهاداتی برای افزایش شدّت فشارهای مالی و تحریمی به تهران ارائه دادهاند.
در مقدمه این مقاله آمده دو ماه باقی مانده تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ماه نوامبر برای مبارزه علیه جمهوری اسلامی ایران و جاهطلبیهای هستهای و منطقهای آن فوقالعاده مهم است. دولت ترامپ باید حفاظهایی را برای جلوگیری از بازگشت دولتهای بعدی آمریکا به توافق معیوب هستهای برجام ایجاد کند و کارزار فشار حداکثری علیه رژیم ایران را ادامه دهد.
دولت باید هرچه سریعتر مجموعهی مالی جمهوری اسلامی را در لیست سیاه قرار دهد و ۱۳ بانک ایرانی باقیمانده در سوئیفت را از این سیستم خارج کند و تنها یک کانال برای تراکنشهای تجاری بشردوستانه باقی بماند. این اقدام اکسیژن مالی تهران را قطع میکند و به اعتراضات و اعتصابات کارگری علیه رژیم دامن میزند و برای مذاکرات آینده اهرم فشار ایجاد میکند.
دولت همچنین باید شکافها و روزنههای موجود در سیاست «دیوار تحریم برای بازدارندگیهای سیاسی و بازاری» را تکمیل کند. در این سیاست باید مجازات بیشتری برای هدف قرار دادن رژیم در حمایت از تروریسم، برنامه موشکهای بالستیک، نقض حقوق بشر و فساد اعمال شود. همچنین جمهوریخواهان باید با تصویب قطعنامهای در کنگره روشن کنند که لغو تحریمها توسط دولت جو بایدن در صورت پیروزی در انتخابات موقتی است و چنین اقدامی باعث تغییر دیدگاههای بازار درباره رفتارهای غیرقانونی تهران نمیشود. شرکتهای بینالمللی باید منتظر باشند که اگر جمهوریخواهان ظرف چهار سال قدرت را پس بگیرند همه تحریمها بازمیگردد و سرمایههای خود را در ایران از دست میدهند.
دیوار تحریمها به یک مؤلفه بینالمللی نیاز دارند. در ۲۰ اوت دولت ترامپ به درستی بر حق آمریکا در استفاده از اسنپبک (فعال کردن مکانیسم ماشه) استناد کرد تا تحریمهای شورای امنیت علیه رژیم ایران را بازگرداند.
فعال شدن روند اسنپبک هم از انقضای تحریمهای تسلیحاتی سازمان ملل علیه رژیم ایران در ماه اکتبر جلوگیری خواهد کرد و هم محدودیت موشکی علیه رژیم در سال ۲۰۲۳ و همینطور ممنوعیت تولید مواد شکافپذیر هستهای در خاک ایران را احیا میکند. گرچه سایر اعضای شورای امنیت در حال تلاش برای مقابله با واشنگتن هستند، اما با فرض نتیجهگیری از بازگشت سریع تحریمها، بایدن باید از این اهرم فشار استفاده کند. چه بایدن رئیس جمهور شود و چه پرزیدنت ترامپ در مقام خود بماند، هر دو میتوانند در مورد ارائه یک قطعنامه اصلاحی در شورای امنیت مذاکره کنند تا تحریمهای تسلیحاتی و موشکی را گسترش دهند و توانایی غنیسازی اورانیوم و بازتولید پلوتونیوم جمهوری اسلامی ایران را به عنوان بخشی از یک توافق هستهایِ بهتر از بین ببرند.
مشاوران بایدن در حال بررسی چگونگی بازگشت به توافق هستهای سال ۲۰۱۵ «برجام» (JCPOA) یا حتی توافق موقت سال ۲۰۱۳ (JPOA) هستند. آنها همچنین در حال بررسی امکان توافقی جدید و جامعتر هستند. این پیشنهادات، به غلط روی رفع تحریمها با هدف ترغیب رژیم ایران برای بازگشت به میز مذاکره متمرکز بود. چنین پیشنهاداتی در سالهای ۲۰۱۳ و ۲۰۱۵ بد بودند و در سال ۲۰۲۱ هم به همان اندازه غلط خواهند بود.
در ادامه مقاله «نیوزویک» آمده برای جلوگیری از تکرار چنین اشتباهاتی در مرحله نخست درک چگونگی انجام این اشتباه مهم است. در سال ۲۰۱۲ مقامات آمریکایی به صورت مخفیانه به اسرائیل رفتند و به این نتیجه رسیدند تا در ازای محدود شدن برنامههای اتمی ایران تحریمها را کاهش دهند. این اقدام در دولت اوباما اتفاق افتاد و اکنون به نظر میرسد بخشی از برنامههای بایدن هم باشد.
جیکوب نیجل و مارک دوبوویتز در ادامه مینویسند مقامات اسرائیلی طبق قطعنامه شورای امنیت خواستار تعلیق کامل غنیسازی و فعالیتهای اتمی ایران بودهاند اما مقامات آمریکایی اصرار داشتند که پس از توافق نهایی غنیسازی اورانیوم توسط جمهوری اسلامی به «صفر» میرسد و بازتولید پلوتونیوم و ذخیره آب سنگین متوقف میشود و همه ابعاد نظامی برنامه هستهای ایران متوقف خواهد شد.
اما در نهایت قبل از پایان دوره دوم باراک اوباما میلیاردها دلار پول به رژیم ایران رسید و فعالیتهای اتمی تهران به رسمیت شناخته شد و لغو تحریمهای تسلیحاتی ایران در توافق گنجانده شد. توافق اتمی ۲۰۱۵ به رژیم ایران اجازه داد تا مخفیانه سانتریفیوژهای پیشرفته راهاندازی کند و اکنون بیش از گذشته به تسلیحات اتمی و موشک دسترسی دارد.
چگونه میتوان از تکرار این اشتباهات جلوگیری کرد؟
اول، ایالات متحده باید تلاشهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی را تقویت کند. به ویژه پس از سفر هفته گذشته رافائل گروسی مدیرکل آژانس انرژی هستهای به تهران. آژانس باید به تقاضای خود برای بررسی کامل فعالیتهای ایران و تطبیق آن با توافقنامههای موجود پافشاری کند. از جمله حق بازدید بازرسان از دو سایت اعلام نشده که ایران در آنها فعالیتهای هستهای غیرقانونی دارد و مخفیانه پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی و پادمانها را نقض کرده است. اینها اطلاعاتی بود که توسط موساد از آرشیو اتمی رژیم ایران خارج شد.
همزمان با آنکه آژانس بینالمللی انرژی هستهای مأموریت خود را دنبال میکند، سرویسهای اطلاعاتی ایالات متحده، اسرائیل و دیگر قدرتهای غربی باید به اقدامات مخفیانه برای جلوگیری از برنامه هستهای غیرقانونی و [مقابله با] فعالیتهای تروریستی ایران ادامه دهند. گزارش شده است که عملیات خرابکاری در ماه ژوئیه علیه برنامه سانتریفیوژ پیشرفته ایران در نطنز ، یکی دو سال باعث مهار فعالیتهای مهم اتمی رژیم شده است.
ایالات متحده، اسرائیل و آنها که احتمالاً در این خرابکاری دست داشتند باید به ضربه زدن به تأسیسات هستهای ایران، زیرساختهای موشکی و نظامی ایران و همچنین نیروهای ایرانی و نیابتی در منطقه ادامه دهند. اشتباه دولت اوباما این بود که دست سرویسهای اطلاعاتی ایالات متحده و سرویسهای اطلاعاتی خارجی را بست. این اهرمی است که واشنگتن باید علیه تهران استفاده کند.
در ادامه این گزارش نویسندگان گفتهاند چنانچه اسنپبک سبب اعمال مجدد تحریمهای سازمان ملل شود باید کف مطالبات مربوط به مذاکره با ایران را دوباره معین کرد تا از اشتباهات برجام جلوگیری شود.
دوبوویتز و نیجل تاکید میکنند طولانیتر کردن مدت زمان انقضای تحریم برنامه اتمی ایران (بند غروب آفتاب) و افزایش بازدیدها از سایتهای اتمی ایران برای رسیدن به توافق بهتر با تهران کافی نیست. توافق جدید باید تمام مسیرهای ایران به سلاحهای اتمی را قطع کند. این هدف باید از این گزاره آغاز شود که تولید مواد شکافپذیر اتمی در خاک ایران ممنوع باشد و باید مثل بیش از ۳۰ کشور دیگر سوخت هستهای مورد نیاز برای تولید انرژی صلحآمیز اتمی از بازار آزاد خریداری شود.
در پایان این مقاله آمده توافق جدید باید بطور دائم مسیر دستیابی ایران به تسلیحات اتمی را مسدود کند. دولت ترامپ و تیم جو بایدن باید با وجود تمام اختلافات سیاسی در مورد ایران از اشتباهات گذشته درس بگیرند و سیاستهای موثرتری در قبال رژیم ایران تدوین کنند تا توان موشکی ایران و توان بالقوه دستیابی به بمب اتمی توسط رژیم محدود شود.
*منبع: نیوزویک
*نویسنده: جیکوب نیجل و مارک دوبوویتز از مؤسسه «FDD»
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن