حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، در مجمع عمومی سازمان ملل متحد با انتقاد شدید از سیاست‌های عربستان سعودی در منطقه، ریاض را به «ترویج ایدئولوژی نفرت» و «حمایت از گروه‌های تکفیری تروریستی» متهم ساخت.

این آخرین سخنرانی آقای روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به عنوان رییس دولت یازدهم جمهوری اسلامی ایران بود که صبح پنج‌شنبه، اول مهر، به وقت نیویورک انجام شد و در آن به خشونت‌های عمیقی که منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا درگیر آن است پرداخت.

رییس جمهوری ایران اگرچه در این سخنرانی «استراتژی‌های امنیتی قدرت‌های بزرگ طی ۱۵ سال گذشته» را باعث موج خشونت‌ها و ظهور «پدیده تروریسم بدون مرز و خشن» دانست، اما راه‌حل آن را معطوف به سیاست‌های خود کشورهای منطقه دانست و از عربستان سعودی خواست که استراتژی خود را تغییر دهد.

تهران و ریاض از دی ماه پارسال و به دنبال اعدام یک روحانی شیعی در عربستان و سپس حمله به اماکن دیپلماتیک عربستان سعودی در ایران، روابط خود را قطع کرده‌اند. دو کشور در بحران‌های سوریه و یمن نیز مواضعی ضد یکدیگر دارند که مجموع این اختلافات باعث سخنرانی‌های تند مقامات دو کشور علیه یکدیگر شده است.

ایران همچنین عربستان را به حمایت از گروه‌های تروریستی از جمله داعش متهم می‌سازد. حسن روحانی در سخنرانی روز پنج‌شنبه خود گفت: «اگر اراده آن باشد که روند خطرناک جاری متوقف شود و منطقه در مسیر توسعه و آرامش قرار گیرد، برخی کشورهای منطقه باید دست از بمباران همسایگان و حمایت از گروه‌های تکفیریِ تروریستی بردارند و با قبول مسئولیت خود، در صدد جبران خسارت‌ها برآیند».

عربستان سعودی رهبری ائتلافی نظامی علیه شورشیان حوثی در یمن را بر عهده دارد و در ماه‌های گذشته حملات هوایی متعددی را در یمن انجام داده است.

اما بخشی دیگر از سخنرانی رییس جمهوری ایران در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به توافق هسته‌ای تهران و قدرت‌های جهانی اختصاص داشت که حسن روحانی آن را «نمونه‌ای موفق از سیاست اعتدال و تعامل سازنده و روی آوردن به گفت‌وگو» دانست.

آقای روحانی اظهار داشت: « ایالات متحده، به خوبی می‌داند که برجام، اکنون یک سند پذیرفته شدهٔ چندجانبه است و اهمال نسبت به اجرای آن از سوی آمریکا، تخلفی بین‌المللی تلقی خواهد شد و اعتراض جامعهٔ جهانی را برخواهد انگیخت. هر گونه بدعهدی در اجرای برجام، به بی‌اعتباری بیشتر ایالات متحده در سطح جهان می‌انجامد».

این سخنان در حالی مطرح می‌شود که دونالد ترامپ، نامزد جمهوری‌خواهان در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، وعده داده که در صورت پیروزی در این انتخابات توافق هسته‌ای را لغو می‌کند. حسن روحانی اما قبلا نیز با انتقاد از چنین رویکردی هشدار داده بود که «هیچ فردی این‌جا و آن‌جا نمی‌تواند بگوید من این توافق را قبول ندارم».

رییس جمهوری ایران در ادامه آمریکا را به «تعلل» در اجرای برجام متهم ساخت و عنوان کرد: « تعلل ایالات متحده در اجرای تعهدات قانونی اش در ماه‌های گذشته اشتباهی راهبردی است که باید فوراً جبران شود. متأسفانه این‌گونه اقدامات غیرقانونی مسبوق به سابقه است و آخرین نمونه آن رای دیوان عالی آمریکا در تأیید دست اندازی به میلیاردها دلار اموال ملت ایران در سال‌های گذشته است».

به گفته وی، «این تجربه به دنیا نشان داد که گروه‌های فشار صهیونیستی می‌توانند از طریق مصوبات غیرقابل دفاع کنگره، حتی عالی‌ترین نهاد حقوقی و قضایی آمریکا را به نقض بدیهی‌ترین اصول آمره حقوق بین‌الملل عرفی و قراردادی وادارند».

دیوان عالی آمریکا اردیبهشت امسال حکم داد که دو میلیارد دلار از دارایی‌های مسدود شده ایران در این کشور به خانواده‌های قربانیان آمریکایی چند عملیات تروریستی منتسب به ایران، از جمله بمب‌گذاری‌های سال ۱۹۸۳ در مقر تفنگداران دریایی ایالات‌متحده و سربازان فرانسوی در بیروت، پایتخت لبنان پرداخت شود. ایران اما به شدت نسبت به این حکم اعتراض کرده است.