لوموند : رویارویی آمریکا و کشورهای اروپایی بر سر ایران و برجام شدت می‌گیرد
٢٠ سپتامبر: نقطۀ عطفی در کلنجارهای اروپایی – آمریکایی
به نوشتۀ روزنامۀ لوموند، در روند اختلافات و مجادلات چهار سالۀ آمریکا و متحدان اروپایی‌اش، روز بیستم سپتامبر نقطۀ عطف محسوب خواهد شد. هیچیک از امضاکنندگان برجام، تقاضای یک‌جانبۀ واشنگتن را برای فعال کردن مکانیسم ماشه معتبر نمی‌دانند، زیرا آمریکا در سال ٢٠١٨ از برجام خارج شده و بنابراین مطابق استدلال این کشورها، هیچ حقی برای استفاده از مفادّ این توافقنامه ندارد. ولی دولت آمریکا رویۀ حقوقی متفاوتی را پیش گرفته و می‌خواهد با استفاده از قطعنامه‌های شورای امنیت حرف خود را پیش ببرد.
به رغم همۀ مخالفت‌های بین‌المللی، واشنگتن تأکید می‌کند که تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را از آخر هفته بازخواهد گرداند. مهلت یک‌ماهه‌ای که به درخواست آمریکا و مطابق با اصل معروف به “مکانیسم ماشه” از روز بیستم اوت شروع شد، در روز یکشنبۀ آینده – ٢٠ سپتامبر/٣٠ شهریور – به پایان خواهد رسید و در صورتی که واشنگتن بتواند نظر خود را تحمیل کند، تحریم‌ها بازخواهد گشت. اما تا این لحظه، واشنگتن در این راه تنها مانده و نظر مثبت هیچیک از متحدان خود را جلب نکرده است.
روز چهارشنبه ١٧ سپتامبر/٢٧ شهریور، مایک پمپئو وزیر امور خارجۀ آمریکا طی یک نشست خبری مشترک با همتای انگلیسی خود دومینیک راب، گفت: “ایالات متحده همان کاری را می‌کند که همیشه کرده و مسئولیت آن را می‌پذیرد: ما همه اقدامات لازم را برای برقراری تحریم‌ها انجام خواهیم داد”.
الیوت آبرامز، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران – جانشین تازۀ برایان هوک – نیز از بازگشت تحریم‌ها در نیمه‌شب ٣٠ شهریور/٢٠ سپتامبر خبر داد. به گفتۀ آبرامز، تحریم‌های تسلیحاتی به طور نامحدود اعمال خواهد شد و محدودیت‌های مربوط به فعالیت‌های اتمی و موشکی ایران دوباره برقرار می‌شو‌ند. آبرامز افزود: “ما انتظار داریم که همه کشورهای عضو سازمان ملل به طور کامل تحریم‌های سازمان ملل را رعایت کنند”.
معلوم نیست که مقامات آمریکایی چگونه به چنین قاطعیت و اطمینانی رسیده‌اند. الیوت آبرامز گفت که روزهای شنبه و دوشنبۀ آینده، دونالد ترامپ اعلام خواهد کرد که چگونه – به رغم انزوای سیاسی واشنگتن – همۀ کشورها را برای رعایت تحریم‌ها قانع خواهد کرد. احتمال دارد که ترامپ برای طرح این موضوع از فرصت مجمع عمومی سازمان ملل استفاده کند. سخنرانی‌های اصلی مجمع عمومی از هفتۀ آینده شروع خواهد شد.
٢٠ سپتامبر: نقطۀ عطفی در کلنجارهای اروپایی – آمریکایی
به نوشتۀ روزنامۀ لوموند، در روند اختلافات و مجادلات چهار سالۀ آمریکا و متحدان اروپایی‌اش، روز بیستم سپتامبر نقطۀ عطف محسوب خواهد شد. هیچیک از امضاکنندگان برجام، تقاضای یک‌جانبۀ واشنگتن را برای فعال کردن مکانیسم ماشه معتبر نمی‌دانند، زیرا آمریکا در سال ٢٠١٨ از برجام خارج شده و بنابراین مطابق استدلال این کشورها، هیچ حقی برای استفاده از مفادّ این توافقنامه ندارد. ولی دولت آمریکا رویۀ حقوقی متفاوتی را پیش گرفته و می‌خواهد با استفاده از قطعنامه‌های شورای امنیت حرف خود را پیش ببرد.
اما آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل که این روزها برای تدارک مجمع عمومی سازمان به شکل مجازی سخت دوندگی می‌کند، در مورد پروندۀ ایران تأکید کرد که تعبیر و تفسیر قطعنامه‌های شورای امنیت توسط خود این شورا انجام می‌گیرد. به عبارت دیگر، واشنگتن نمی‌تواند به میل خود از قطعنامۀ ٢٢٣١ استفاده کند. این قطعنامه در تأیید برجام و همچنین برای رفع تحریم‌های مرتبط با برنامهٔ هسته‌ای ایران صادر شده بود.
روزنامۀ لوموند می‌نویسد که با نزدیک شدن انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ سیاست “فشار حداکثری” بر ایران را به عنوان یکی از محورهای اصلی سیاست خارجی خود ادامه می‌دهد. او قصد دارد که به هر ترتیب مانع از اعتبار گرفتن دوبارۀ برجام شود و در این راه از رویارویی با اروپاییان ابایی ندارد. یک دیپلمات فرانسوی به لوموند گفته است که در مورد رفع تحریم‌های تسلیحاتی ایران “فرمول‌های متفاوتی را با آمریکایی‌ها در میان گذاشتیم، اما آنها به هیچ وجه تغییر موضع ندادند”.
لوموند می‌افزاید: “بدین ترتیب در آستانۀ یک موقعیت دیپلماتیک استثنایی قرار گرفته‌ایم: در یک پروندۀ بین‌المللی بسیار مهم، آمریکا در انزوای کامل قرار گرفته است (فقط اسرائیل از آمریکا طرفداری می‌کند). از یک سو واشنگتن به تنهایی برای بازگشت تحریم‌های ایران تلاش می‌کند و از سوی دیگر اروپاییان، روس‌ها و چینی‌ها خود را آماده می‌کنند تا این تلاش‌ها را نادیده بگیرند… به نوشتۀ لوموند، بریتانیا، آلمان و فرانسه فعلاً به چند هفته‌ای فکر می‌کنند که تا انتخابات آمریکا باقی مانده. پس از آن، احتمال دارد که جو بایدن پیروز شود و آمریکا را به برجام بازگرداند.
در این وضعیت، سیاست دولت ترامپ در قبال اروپایی‌ها به شدت تهاجمی شده است. حدود یک ماه قبل، مایک پمپئو دولت‌های بریتانیا، فرانسه و آلمان را متهم کرده بود که سیاست‌های خود را با آیت‌الله‌های ایران هماهنگ گرده‌اند.
لوموند می‌نویسد که واشنگتن به ویژه پاریس را هدف گرفته و حملات خود را از جوانب مختلف و از جمله “در زمین لبنان” تدارک دیده است. اخیراً مایک پمپئو در یاداشتی که در روزنامۀ فرانسوی فیگارو منتشر کرد، سیاست‌های پاریس در قبال ایران و لبنان را با ناباوری نگریسته و پرسیده بود: “چگونه ممکن است که فرانسه با تحریم تسلیحاتی (ایران) مخالفت کند؟ چگونه ممکن که پرزیدنت ماکرون در بیروت با یک عضو عالیرتبۀ حزب‌الله ملاقات کند؟”…
رویارویی آمریکا با اروپایی‌ها تا کجا پیش خواهد رفت؟
تاکنون فشارهای آمریکا به فرانسه و سایر کشورهای اروپایی محدود به تبلیغات رسانه‌ای بوده اما لوموند معتقد است که بعد از تاریخ بیستم سپتامبر، آمریکا وارد مرحلۀ دیگری خواهد شد و بعید نیست که “مجموعه‌ای از تحریم‌های یک‌جانبه را علیه کشورهایی که کورکورانه از واشنگتن دنباله‌روی نمی‌کنند” تدارک ببیند.
اتخاذ مواضع باز هم سختگیرانه‌تر در قبال ایران و افزایش فشار علیه جمهوری اسلامی می‌تواند دونالد ترامپ را در انتخابات آینده کمک کند. این در حالی است که ایرانی‌ها فشارها و ضربات را یکی پس از دیگری تحمل می‌کنند. به گفتۀ یک “منبع ایرانی”، دولت روحانی و اروپایی‌ها، هر دو می‌خواهند به هر ترتیب برجام را نجات دهند. حتی قرار بود که محمد جواد ظریف برای هماهنگی بیشتر به اروپا سفر کند اما جنجالی که در پی اعدام نوید افکاری به پا شد، وی را منصرف کرد.
لوموند با اشاره به برقراری روابط سیاسی میان اسرائیل و چند کشور عرب، انتشار خبرهایی در مورد نقشۀ ایران برای ترور سفیر آمریکا در آفریقای جنوبی، تهدیدهای مجدد ترامپ علیه تهران و بالاخره حملات مکرر اسرائیل به مواضع ایران و حزب‌الله در خاک سوریه، می‌نویسد: سؤال اینجاست که آیا این جو تنش و فشارهای فزاینده، سرانجام به سیاست “صبر راهبردی” تهران پایان خواهد داد یا خیر؟ “منبع ایرانی” به روزنامۀ لوموند گفته است: “ما آنقدر احمق نیستیم که در این دام بیفتیم”. اروپاییان نیز به این “صبر” امیدوارند.
رادیو فرانسه
https://www.peykeiran.com/Content.aspx?ID=214547
