اطلاعات ارتش عراق روز پنجشنبه، ۲۴ مهرماه، اعلام کرد که ۱۹ کامیون حاوی صدها هزار قلم دارو را که به شکل قاچاق از ایران وارد عراق شده بود توقیف کرده است.
به گزارش رسانههای عراقی، این کامیونها برای فرار از پرداخت تعرفه گمرکی از مسیرهای فرعی در استان دیاله عراق در حال حرکت بودند و در همین مسیر توقیف شدهاند.
در این گزارشها به زمان توقیف این کامیونها و تعداد متهمان بازداشتشده اشاره نشده، ولی از آن به عنوان «بزرگترین عملیات قاچاق دارو» نام برده شده است.
علیرضا وهابزاده، مشاور وزیر بهداشت، در واکنش به این خبر به وبسایت رکنا گفت: «بعید است داروهای خاص» در این محمولهها باشد و «طبق آن چه اعلام شده، این داروها از داروخانه خریداری شده است».
او تفاوت قیمت دارو در ایران و عراق را علت قاچاق دانسته و گفته است: «قاچاق دارو سالهای زیادی است که در ایران رخ میدهد.»
خبر قاچاق گسترده دارو از ایران به عراق در حالی منتشر میشود که در ماههای گذشته مقامهای دولت ایران به شدت از تاثیر تحریمهای دولت آمریکا بر واردات دارو و مواد اولیه ساخت دارو به ایران انتقاد کردهاند.
در طول سالهای گذشته گزارشهای متعددی درباره قاچاق دارو از ایران به عراق منتشر شده که شامل داروهای کمیاب نیز بوده است.
بهروز بنیادی، نماینده مجلس، روز دهم آبان ۹۸ در گفتوگویی با وبسایت رویداد ۲۴ گفته بود که قاچاق دارو به صورت «کاملا سازماندهیشده» است و قاچاقچیان با اجاره کردن دفترچه بیمه شهروندان، اقدام به خرید داروهای داخلی و قاچاق به عراق میکنند.
به گفته این نماینده مجلس دهم، قاچاق دارو به این روش در شهریور ۹۷ به اوج رسید و موجب کمبود انسولین در ایران شد.
محمدرضا شانهساز، رئیس سازمان غذا و داروی ایران، نیز در اردیبهشت ۹۹ از «قاچاق گسترده» دارو به خارج از کشور خبر داد و گفت مشکلاتی مانند نحوه بازگشت و واریز ارز ناشی از صادرات قانونی دارو بستر لازم برای قاچاق دارو را فراهم کرده است.
از سوی دیگر گزارشهایی مربوط به قاچاق داروهای وارداتی نیز منتشر شده است.
به گفته فعالان اقتصادی، چون داروی وارداتی با قیمت ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کشور میشود، برخی از افراد اقدام به قاچاق داروهای وارداتی و فروش آن به قیمت ارز آزاد در کشورهای همسایه میکنند و این تفاوت قیمت انگیزه بالایی را برای قاچاق دارو از ایران به کشورهای چون عراق، افغانستان و سوریه ایجاد کرده است.
فساد در حوزه بهداشت و درمان ایران در سالهای اخیر منجر به طرح پروندههای جنجالی متعددی شده است.
سعید نمکی، وزیر بهداشت ایران، تیرماه سال گذشته با طرح چند پرونده فساد در این زمینه گفت که برخی «با دو میلیون یورو ارز دولتی به جای فنر قلب، کابل برق وارد کردند».
او همچنین از نامعلوم بودن «یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار تجهیزات پزشکی»، پرونده واردات داروی تاریخ مصرف گذشته و پرونده تخلفات در سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت به عنوان دیگر مفاسد مطرح در این حوزه نام برد.
در همان زمان، حسین نقوی حسینی، نماینده ورامین در مجلس به نقل از وزیر بهداشت از وجود فساد ۵۰ هزار میلیارد تومانی در حوزه پزشکی خبر داد ولی وزارت بهداشت این موضوع را تکذیب کرد.
وزیر بهداشت مهرماه سال گذشته در یک مورد دیگر از پروندههای فساد گفت به علت ضعف سامانههای نظارتی، «یک نفر توانسته آمپول تستوسترون را به عنوان پودر نارگیل و پودر کاکائو به کشور وارد کند».
مقامهای وزارت بهداشت و قوه قضاییه ایران تاکنون درباره سرنوشت پروندههای فسادی که به طور رسمی طرح شده، گزارشی منتشر نکردهاند.