در حالی که به گفته استاندار کرمان، برای پروژه انتقال آب از هلیل‌رود هزینه زیادی مصرف شده و لغو این پروژه با ۷۰ درصد پیشرفت امکان‌پذیر نیست، کشاورزان، فعالان محیط و نمایندگان جنوب استان کرمان اعتراض‌ها و تلاش‌های خود را برای جلوگیری از اجرای این طرح افزایش داده‌اند.

چند روز پیش، علی زینی‌وند، استاندار کرمان، در واکنش به اعتراض‌ها برای انتقال آب هلیل‌رود گفته بود: «هزینه زیادی برای انتقال آب به شهر کرمان شده و فقط یازده کیلومتر آن مانده است، مگر می‌شود این سرمایه را معطل گذاشت؟»

به دنبال اعتراض‌ها به این سخنان، استانداری کرمان در بیانیه‌ای که روز شنبه در رسانه‌ها منتشر شد برخی «سوء برداشت‌ها» را رد کرد اما در عین حال گفت: «استاندار به طور کلی بر توجه به الزامات قانونی تاکید کرد.»

طرح انتقال آب از سرشاخه‌های هلیل رود به شمال استان کرمان از سال ۹۳ آغاز شد و پیش‌بینی شده بود پنج ساله به پایان برسد. اما با اعتراض‌های متعدد کشاورزان و ساکنان منطقه، ای طرح متوقف شده است.

استاندار کرمان گفته است: «این پروژه‌ را که ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، نمی‌شود تعطیل کرد.»

این طرح دولت برای انتقال آب، همانند تعداد دیگری از طرح‌های مشابه در استان‌های دیگر مثل خوزستان و یزد، اعتراضات گسترده‌ای را طی دو دهه اخیر در پی داشته که اکنون شدت یافته است.

به نام مردم، به کام صنعت و تجارت

هلیل رود با طول ۳۹۰ کیلومتر در استان کرمان، بزرگترین رود جنوب شرق ایران است که از بلندی‌های شهرستان بافت و رابر سرچشمه گرفته و به تالاب جازموریان می‌ریزد.

بیش از دو دهه است که دولت ایران قصد دارد با احداث طرح انتقال در سرچشمه‌های هلیل‌رود، آب این رودخانه را به شمال استان کرمان منتقل کند.

بر اساس گزارش‌ها یکی از دلایل این انتقال، تامین آب پروژه «محور گردشگری ملی هفت باغ علوی» است که در زمان ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی که خود اهل استان کرمان بود، طرح‌ریزی شد.

این پروژه شامل ایجاد مراکز گردشگری، تفریحی، تجاری و باغ‌ویلاهای مسکونی در فاصله بین کرمان و ماهان است.

همچنین خبرگزاری کار ایران روز یکشنبه در گزارشی درباره تازه‌ترین اعتراض‌ها نوشت که مردم جنوب استان کرمان معتقدند هدف نهایی دولت، رساندن آب به صنایع و توسعه معادن استان کرمان است و نه رفع مشکل کمبود آب شرب مرکز استان.

استان کرمان به «بهشت معادن» ایران معروف است و بر اساس گزارش ایلنا، مسئولان جمهوری اسلامی معتقدند کشاورزی توجیه اقتصادی ندارد و به لحاظ مصرف آب مقرون به صرفه نیست، بنابراین اقتصاد منطقه باید به سمت صنعتی‌شدن سوق پیدا کند.

اما این در حال است که فرود رفعتی، فعال محیط زیست، به خبرگزاری کار ایران گفت: «یک میلیون نفر از مردم جنوب استان و همچنین اهالی دلگان در سیستان و بلوچستان معیشت‌شان به صورت مستقیم از کشاورزی تامین می‌شود که با انتقال آب سرشاخه‌های هلیل رود زندگی و امرار معاش این یک میلیون نفر به خطر می‌افتد و مجبورند به حاشیه شهرهای بزرگ کوچ کنند.»

او این ادعای دولت را که انتقال آب هلیل‌رود برای برطرف کردن کمبود آب آشامیدنی مردم است، رد کرد و ادامه داد: «در مناطق سیرچ، کوهپایه، ماهان و همچنین مناطق بافت قدیمی کرمان آنقدر سطح آب زیاد است که این آب در برخی مناطق بالا آمده و در سطح زمین جمع می‌شود. با جمع آوری آب‌های سطحی و با توجه به بافت خاک منطقه می‌توان آب را به سمت شهرستان کرمان هدایت کرد و مشکل کم آبی را در این شهرستان برطرف کرد.»

نگرانی‌های زیست محیطی

علاوه بر پیامدهای معیشتی برای ساکنان جنوب استان کرمان، انتقال آب هلیل‌رود نگرانی‌های زیست‌محیطی نیز به دنبال داشته است.

به گفته فعالان محیط زیست، خشک شدن  تالاب جازموریان می‌تواند در بارور شدن ابرها اختلال ایجاد کند و چرخه بارندگی در این استان را کاهش دهد.

همچنین مرجان شاکری، مدیر کل حفاظت محیط زیست استان کرمان نیز به ایلنا گفت: «نگرانی مردم جنوب کرمان بیشتر از خشک‌ شدن تالاب جازموریان است که می‌گویند با طرح انتقال آب از هلیل‌رود این تالاب خشک و کانون ریزگرد می‌شود.»

او به پیامدهای دیگر این انتقال آب اشاره کرد و ادامه داد که عملیات ساخت تونل برای انتقال آب خلیل‌رود به مرکز کرمان باعث از بین رفتن برخی از گسل‌ها و در نتیجه خشک شدن چشمه‌‌ها می‌شود.

همچنین این مقام محیط زیستی تاکید کرد که عملیات ساخت و ساز در این پروژه بر کیفیت منابع و مخازن آب شرب و افزایش میزان فلزات سنگین در آب مورد استفاده مردم تاثیر می‌گذارد و «پیامدهای پیش‌بینی نشده‌ای» برای آنان به همراه خواهد داشت.

آخرین تلاش‌ها علیه دولت

در این شرایط، ذبیح الله اعظمی، نماینده جیرفت و عنبرآباد در مجلس شورای اسلامی، ضمن مخالفت با اجرای طرح انتقال آب از سرشاخه‌های هلیل‌رود، اعلام کرد که این طرح «باید در سطح ملی» بررسی شود.

او چند روز پیش به خبرنگاران گفت: «در خصوص موضوع انتقال آب از سرشاخه‌های هلیل‌رود به وزیر نیرو تذکر دادم چون این طرح باعث از بین رفتن زندگی و کشاورزی مردم جنوب کرمان می‌شود.»

به گفته این نماینده، قرار است به زودی اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس برای مطالعه انتقال آب از سرشاخه‌های هلیل‌رود به استان کرمان سفر کنند.

اعظمی دولت را تهدید کرد که اگر این پروژه را لغو نکند، از دستگاه قضایی ایران خواسته خواهد شد تا «این موضوع را پیگیری کند.»