از نمایندگان مجلس تا سفیر ایران در اوکراین، از محسن رضائی تا محمدجواد ظریف به شعری اعتراض کردهاند که رئیس جمهور ترکیه در رژه باکو خواند. سفیر ترکیه در تهران به وزارت امورخارجه فراخوانده شده و به او اخطار شده که “دوران ادعاهای ارضی و امپراطوریهای جنگ افروز و توسعه طلب سالهاست که سپری شده است.”
رجب طیب اردوغان در رژهای که به مناسبت پیروزی جمهوری آذربایجان در جنگ قره باغ در پایتخت این جمهوری برگزار شد، پارههایی از چند ترانه محلی آذری را خواند. فرازی از یکی از ترانهها اعتراض رسمی دولت ایران را در پی داشته است که میگوید «ارس را جدا کردند».
خواندن این شعر از طرف برخی به معنای جدایی جمهوری آذربایجان و آذربایجان ایران تعبیر شد و بعضی آن را نشانه سیاست “پانترکیستی” و ادعای ارضی نسبت به مناطق ترکنشین ایران دانستند.
شعر ‘وطنم ‘ در بیانیه نمایندگان مجلس ایران
نویسندگان بیانیه مجلس ایران، ادبیات آقای اردوغان را یادآور جنگ هشتساله با عراق خواندند.
نمایندگان مجلس ایران همچنین با تاکید بر تمامیت ارضی ایران، در بخشی از نامه خود ابیاتی از شعر میهنپرستانه “وطنم” را اضافه کردند.
نمایندگان مجلس ایران در آخر بیانیه خود همچنین نوشتهاند “آذربایجان، از حضرت آیتالله خامنهای، انقلاب و ایران جدا نمیشود”.
رجب طیب اردوغان اخیرا با حضور در مراسم “جشن پیروزی” که جمهوری آذربایجان به مناسب جنگ اخیر قرهباغ در باکو بر پا کرده بود، یک ترانه بومی و مردمی آذری به نام رود ارس (آراز) را خواند که در آن از جدایی گلایه میشود.
خواندن این شعر از طرف برخی به معنای جدایی جمهوری آذربایجان و آذربایجان ایران تعبیر شد و بعضی آن را نشانه سیاست “پانترکیستی” و ادعای ارضی نسبت به مناطق ترکنشین ایران دانستند.
واکنشها به شعرخوانی رجبطیب اردوغان درباره رود ارس در ایران ادامه دارد و از جمله محمود احمدینژاد، رئیس جمهور سابق، گفته در صورت تغییر مرزهای کنونی ایران ضرر نخواهد کرد.
آقای احمدینژاد ضمن مخالفت با تغییر مرزها و “ارتجاعی” خواندن آن گفته ایران کشوری نیست که از چنین تحولی ضرر کند.
در آنکارا، روابط عمومی ریاستجمهوری ترکیه با انتشار بیانیهای برخی واکنشها را “توهینآمیز” خوانده و گفته شعر آقای اردوغان به طور تحریفآمیزی تفسیر شده است.
چند نفر از نمایندگان مجلس ایران، چهرههای سیاسی و رسانههای رسمی هم شعرخوانی آقای اردوغان و سیاستهای منطقهای او را محکوم کردهاند.
نمایندگان آیتالله خامنهای در استانهای ترکنشین ایران با لحنی آرامتر درباره “توطئههای پیچیده اختلاف افکن دشمن” هشدار دادهاند.
چند نفر از طرفداران حکومت ایران هم در مقابل کنسولگری ترکیه در تبریز تجمع کردند.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، روز پنجشنبه در رژهای نظامی در باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان، در کنار الهام علیاف همتای خود در جمهوری آذربایجان حضور داشت و شعر ارس (آراز) را خواند.
ایران سفیر ترکیه در تهران را به وزارت خارجه احضار کرد و محمدجواد ظریف هم گفت: “به اردوغان نگفته بودند شعری که به غلط در باکو خواند مربوط به جدایی قهری مناطق شمالی ارس از سرزمین مادریشان ایران است!”
اشاره آقای ظریف به عهدنامه گلستان در دو قرن پیش بود که به موجب آن روسیه تزاری با شکست ایران قاجاری بر بخشهای بیشتری از قفقاز مسلط شد.
حال محمود احمدینژاد هم گفته است: “اگر بنابر تغییر مرزها به گذشته باشد، تنها ملتی که ضرر نمیکند ملت ایران است.”
علاوه بر آقای احمدینژاد چند نماینده مجلس و چهره سیاسی هم شعرخوانی آقای اردوغان را محکوم کردهاند.
از جمله مجتبی ذوالنوری، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران، گفته آقای اردوغان باید “از سرنوشت صدام درس و عبرت بیاموزد”.
محمدعلی آل هاشم، مهدی قریشی، علی خاتمی و حسن عاملی، نمایندگان آیتالله علی خامنهای در آذربایجان شرقی و غربی، زنجان و اردبیل هم با لحنی آرامتر بر “حسن همجواری و همکاری با همسایگان” تاکید کردهاند
آنها با “یاد خیر” از حیدر علیاف، پدر الهام علیاف، رئیس جمهور کنونی جمهوری آذربایجان، خواهان آن شدهاند که “تمام مسلمانها مخصوصا در ایران، آذربایجان و ترکیه میخواهیم در شرایط حساس منطقه بسیار هوشیار باشند و ابزار توطئههای پیچیده اختلافافکن دشمن قرار نگیرند”.
در تبریز چند نفر از طرفداران حکومت مقابل کنسولگری ترکیه تجمع کردند.
این افراد شعارهایی علیه رجب طیب اردوغان میدادند.
در جریان جنگ اخیر قرهباغ تجمعهای بزرگی در حمایت از جمهوری آذربایجان در تبریز و شهرهای دیگر ایران برگزار شد که مقامهای امنیتی چند نفر را در جریان این تجمعات دستگیر کردند.
بسیاری از مطبوعات چاپ تهران در تیترهای اصلی روز شنبه خود آقای اردوغان را با عناوینی چون “سلطان” خطاب کرده و به جاهطلبیهای منطقهای متهم کردهاند.
در مقابل روابط عمومی ریاستجمهوری ترکیه علیه این واکنشها موضع گرفته است.
در این بیانیه ترکیه “ادبیات توهینآمیز خطاب به رئیسجمهور” را محکوم کرده و گفته “شعری که او خواند عامدانه تحریفآمیز معنی شده است”.
عمر چلیک، سخنگوی حزب حاکم هم انتقادها از آقای اردوغان را رد کرده و گفته: “ادبیات زشت برخی سیاستمداران ایرانی علیه رئيس جمهور کشورمان را محکوم میکنیم.”
شعر ارس یا “آراز آراز” که یک قطعه موسیقی بومی و مردمی آذربایجان است به بیان غمهایی خطاب به رود ارس میپردازد و در آن از جدایی گلایه میشود.
این قطعه آذری به شکلهای مختلفی بازخوانی شده و از جمله آن را به یاد صمد بهرنگی، معلم و نویسنده ایرانی و پژوهشگر ادبیات آذربایجان که در رود ارس غرق شد خواندهاند.
حمایت ترکیه از جمهوری آذربایجان نقش کلیدی در پیروزی نیروهای نظامی این کشور در جنگ اخیر ناگورنو-قرهباغ داشت.
بسیاری از ناظران معتقدند در حالی که ترکیه توانسته در جنگ اخیر قرهباغ و در جنگ داخلی سوریه نقشی محوری ایفا کند، ایران به حاشیه رانده شده و نقشی منفعلانه داشته است.
https://www.bbc.com/persian/iran-55286348
منبع: https://www.eghtesadnews.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B1-%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%87%D8%A7-61/378470-%D9%85%D8%AA%D9%86-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%B4%D8%B9%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%BA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF
اقتصاد نیوز: متن شعری که اردوغان در رژه ارتش نظامی اذربایجان خواند کاملا علیه تجزیه طلبی در ایران است.
یحیی شیدا شاعر، ادیب، روزنامهنگار و نویسنده تبریزی و یاران شهریار بود. در سال ۱۳۰۳ هجری خورشیدی در تبریز زاده شد؛ پدرش «حسن یوزباشی چرندابی» از مجاهدان انقلاب مشروطه و از محلهٔ چرنداب تبریز بود.یحیی شیدا در مبارزه برای ملی شدن صنعت نفت ایران ، از فعالترین چهره های سیاسی آذربایجان بود و به همبن دلیل نیز بعد از سقوط مصدق تحت تعقیب قرار گرفت و به همراه برخی از مبارزان به تهران و اصفهان فرار کرد و مدتها با وضعی سخت و به صورت ناشناس در اصفهان زندگی کرد.
بخشی از شعر پایداری تاریخ شعر و ادب ایران ، مربوط به جنگهای طولانی روس – ایران است که با تهاجم روسیه به سرزمینهای قفقازی ایران آغاز شد و بعد از 25 سال با عهدنامه های گلستان و ترکمانچای پایان یافت و منجر به جدایی 17 ولایت قفقاز ی ایران شد. درباره این موضوع ، بسیاری از شاعران ایران و از جمله شاعران برجسته آذربایجان مانند قائم مقام فراهانی ، مجمر اصفهانی ، حکیم هیدجی و استاد شهریار شعرهای بلندی سروده اند.استاد یحیی شیدا ، شاعر برجسته کشورمان که خود از یاران استاد شهریار است ،شعری سروده با عنوا ای آراز.در زبان اذری به ارس آراز هم گفته می شود.
روز گذشته اردوغان در جریان سفر به آذربایجان بخشی از شعر را به صورت ناقص خواند که با واکنش ایران روبرو شد زیرا متوجه تمامیت ارضی کشور بود. در حالی که متن کامل شعر کامل در راستای وحدت و یکپارچگی ایران و اعتراض به جدا سازی تصنعی بخشی از خاک ایران است.