برغم اعتراضهای مکرر مقامهای تهران به کابل در رابطه با راهاندازی پروژه سد کمالخان، مقامهای افغانستان روز سهشنبه 12 ژانویه از آمادگیها برای آغاز آبگیری بند(سد) کمالخان در ولایت نیمروز در همسایگی ایران خبر دادند.
اداره ملی تنظیم امور آب افغانستان در صفحه فیسبوک خود نوشت، دو قدم برای تکمیل شدن بند کمالخان در ولایت نیمروز باقی مانده است.
این اداره در ادامه نوشت: «آرزوی مردم در حال تحقق است به امید یک افغانستان مرفه».
در همین حال، شاهحسین مرتضوی مشاور رئیس جمهوری افغانستان در صفحه فیسبوکاش تصاویر بند کمالخان را نشر کرد و نوشت: «مدیریت آب، میراث ماندگار».
گفتنی است که حکمت ولی مدیر ساختمانی بند کمالخان به ماه ژوئیه 2020 گفته بود، بند کمالخان بخاطر ذخیره کردن آب آماده میشود که برعلاوۀ آبیاری هزاران جریب زمین زراعتی، ظرفیت تولید 9 میگاوات برق را نیز دارد.
حکمت ولی اضافه کرد: «با تکمیل شدن این بند، دشتها سرسبز، آبها مهار و کانالها تنظیم خواهند شد و همچنان از خسارات سیلابها، توفانها، رسوبات و خشکسالی جلوگیری خواهد شد و برعلاوۀ ایجاد زمینۀ کار، برای هزاران خانواده زمینه عایدات نیز فراهم میگردد».
اشرف غنی به ایران: زمان زورگویی به پایان رسیده است
بند (سد) کمالخان یکی از مهمترین پروژههای اقتصادی افغانستان است که در ولسوالی «چاربرجک» به فاصله 95 کیلومتری جنوب شهر زرنج مرکز ولایت نیمروز در غرب افغانستان و هممرز با ایران موقعیت دارد. این بند به هدف کنترل آبهای شیرین و آبهای موسمی (سیلاب) در افغانستان ساخته میشود.
محمد اشرف غنی رئیسجمهوری افغانستان به تاریخ 20 آوریل 2017 بخش سوم کار ساخت این بند را افتتاح کرد و گفته بود، ساخت این بند به هدف کنترل و مدیریت آب صورت میگیرد تا دیگر آبهای این کشور به هدر نرود.
غنی افزود: «مدیریت آبها موجب همکاری است نه موجب نزاع که در چارچوب معاهدات و قوانین تنظیم میگردد».
رئیسجمهوری افغانستان خطاب به ایران گفت: «زمان زورگویی و بیاعتمادی به پایان رسیده و این سد ساخته خواهد شد». بند کمالخان بالای دریای هلمند ساخته شده است.
براساس اطلاعات وزارت انرژی و آب افغانستان، برای اولینبار کار ساخت بند کمالخان در سال 1345 خورشیدی برابر با 1966 میلادی آغاز شد که به دلایل مختلف از جمله جنگهای داخلی و تحولات سیاسی کارش به پایان نرسید. کار دوباره این بند در سال 2011 رسماً آغاز شد که کار ساخت بخشهای اول و دوم آن تکمیل شده و کار بخش سوم آن توسط یک شرکت ترکی انجام شد.
این وزارت افزود، بند کمالخان توانایی تولید 9 میگاوات برق و آبیاری 80 هزار هکتار زمین زراعتی را دارد. این بند 16 متر ارتفاع دارد و ظرفیت ذخیره 52 میلیون متر مکعب آب را خواهد داشت.
آبهای افغانستان در دریاچه هامون سرازیر میشود و بخشهای از این آب در بند کمالخان مورد مدیریت و کنترل قرار میگیرد. دریاچه هامون دریاچهای مشترک میان افغانستان و ایران است. مقامهای افغانستان و ایران در سال 1972 میلادی قراردادی را در زمینه حقابه ایران از رود هیرمند امضا کردند.
گفتنی است که محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در سال 2019 هشدار داده بود که تهران برای گرفتن آب از کابل از تمام ابزارها استفاده خواهد کرد؛ اما محمد اشرف غنی رئیسجمهوری افغانستان گفته بود، کابل متعهد به اجرای این قرارداد میباشد.