در پی تخریب زیربنای یک مکان مذهبی متعلق به اهل سنت در ایرانشهر و بازداشت یک روحانی سنی، نگرانی موج برخوردهای امنیتی در سیستان و بلوچستان افزایش یافته است. همزمان گزارش‌هایی از جو امنیتی و تیراندازی در ایرانشهر منتشر شده است. در هفته‌های گذشته هم اعدام شماری از فعالان و شهروندان بلوچ با اعتراض شهروندان و هشدار نهادهای ناظر بر وضعیت حقوق بشر در ایران مواجه شد.

گزارش‌ها حاکی است، بامداد شنبه ۴ بهمن ماه ۹۹ زیربنای عیدگاه (مکان مذهبی اهل سنت) در شهر ایرانشهر تخریب شده است.

کمپین فعالان بلوچ می‌گوید “شورای تامین [استان] به همراهی نیروهای مسلح به مصلای اهل سنت ایرانشهر یورش برده و اقدام به تخریب فنداسیون آن کردند”.

اما امروز نور احمد درخوش شهردار ایرانشهر به خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) گفت “این مجموعه به علت عدم استعلام و دریافت تاییدیه از اداره حج و اوقاف دچار تخلف سهوی شده‌اند و شهرداری به عنوان متولی و مجری امر تخریب بناهای بدون مجوز( مطابق با قانون صدور پروانه ) اقدام به تخریب قالب بندی کرد”.

در گزارش ایرنا گفته شده این مکان تنها دارای مجوز “عیدگاه” است و براساس مقررات و ضوابط قانونی و احکام دینی عیدگاه نباید مسقف باشد.

با این حال کمپین فعالان بلوچ به نقل از یک منبع مطلع می‌‌گوید برای ساخت مصلای اهل سنت ایرانشهر، اجازه دادستان، شورای تامین و شهرداری اخذ شده بود اما مصطفی محامی، نماینده ولی فقیه در استان با همکاری وزارت اطلاعات از ادامه ساخت این “عیدگاه” جلوگیری کردند.

کمپین فعالان بلوچ اما می‌گوید تخریب این مکان مذهبی “در راستای فشار حداکثری بر جامعه اهل سنت در سیستان و بلوچستان” انجام شده است.

گفته می‌شود این سومین موردی است که ساخت یک مکان مذهبی برای اهل سنت در این منطقه متوقف می‌شود.

در ادامه واکنش‌ها به تخریب مصلای اهل سنت ایرانشهر، فراخوان‌هایی برای اعتراض به این حادثه منتشر شده است.

گزارش ‘جو امنیتی و تیراندازی’ در ایرانشهر سیستان و بلوچستان

کمپین فعالان بلوچ فیلم‌هایی از درگیری در شهرک کلاهدوز ایرانشهر در سیستان و بلوچستان منتشر کرده که در آن صدای تیراندازی‌های پی در پی شنیده می‌شود.

در یکی از فیلم‌ها صدای فردی شنیده می‌شود که می‌گوید: “درگیری با مردم بلوچ به خاطر چند بشکه گازوئیل در مملکتی که میلیارد میلیارد مسئولان [پول] می‌خورند. این انصاف است؟”

به گفته بعضی از فعالان بلوچ، ماموران امنیتی برای توقیف گازوئیل کامیون‌های سوخت‌بر در منطقه کلاهدوز ایرانشهر رفته بودند که درگیری شروع شد و “ماموران به سوی مردم تیراندازی کردند.”

بازداشت یک روحانی اهل سنت

به گزارش فعالان بلوچ ماموران امنیتی شنبه پنجم بهمن مولوی ناصر بهادرزهی، روحانی اهل سنت را در ایرانشهر بازداشت کرده‌اند.

یک منبع مطلع که نخواست نامش فاش شود به کمپین فعالان بلوچ گفت “مولوی ناصر به همراه چند تن دیگر از فعالین مذهبی قصد داشته در جلسه ای در رابطه با تخریب فنداسیون مصلای اهل سنت ایرانشهر در اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شرکت کند”.

بنابر این گزارش ماموران وزارت اطلاعات مولوی ناصر را هنگام بازداشت مورد ضرب و شتم قرار داده‌اند.

مقامات و نهادهای رسمی ایران تا کنون واکنشی به بازداشت مولوی ناصر بهادرزهی نشان نداده‌اند.

بنابر برآورد اطلس زندان‌های ایران، در حال حاضر دستکم ۴۳ متهم سیاسی بلوچ در زندان‌های ایران در بازداشت به سر می‎برند.

نگرانی از افزایش شمار اعدام‌ها

عبدالله عارف، مدیر کمپین فعالان بلوچ به بی بی سی فارسی می‌گوید این نهاد تنها در دو ماه گذشته اعدام دستکم ۱۶ شهروند بلوچ را در ایران ثبت کرده است.

اطلس‌زندان‌های ایران که وضعیت زندانیان سیاسی در ایران را زیر نظر دارد، به بی بی سی فارسی گفت دستکم هفت نفر از محکومان با اتهام‌های سیاسی اعدام شده‌اند.

اطلس‌زندان‌های ایران همچنین از اجرای حکم اعدام سه زندانی دیگر بلوچ نیز ابراز نگرانی کرده است.

بنابر گزارش‌ها، جاوید دهقان، حامد ریگی، مولوی امان‌الله بلوچی و حافظ عبدالرحیم کوه نیز در آستانه اعدام قرار دارند.

مصطفی نیلی، وکیل مولوی امان‌الله بلوچی و حافظ عبدالرحیم کوه هفته گذشته در حساب کاربری خود در توئیتر اعلام کرد که این دو زندانی محکوم به اعدام با خانواده‌های خود تماس گرفته و از آنها خواسته‌اند برای ملاقات آخر به زندان زاهدان بروند.

پیشتر گزارش شده بود که نذیر احمد سلامی، نماینده سیستان و بلوچستان در مجلس خبرگان رهبری در نامه به ابراهیم رئیسی خواهان بررسی مجدد پرونده عبدالرحيم کوهی و محمد امين بلوچ زهی شده است.

در هفته‌های گذشته، مولوی عبدالحمید اسماعیل زهی امام جمعه اهل سنت مسجد مکی زاهدان نیز با انتقاد از اعدام و حذف فیزیکی خواستار تغییر در قوانین جزایی شده بود.

فعالان حقوق بشر می‌گویند متهمان و زندانیان در مناطقی چون استان‌های سیستان و بلوچستان، کردستان، خوزستان و آذربایجانی غربی و شرقی بیشتر با برخوردهای خشن و مجازات‌های سختگیرانه روبرو هستند، اما اطلاع‌رسانی و پوشش رسانه‌ای کمتری درباره آنها انجام می‌شود.

مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران پیشتر گزارش داده بود که در سال ۲۰۲۰ دست کم ۲۳۶ نفر در ایران اعدام شده‌اند که بیش از ۷۰ درصد از این اعدام‌ها به صورت مخفیانه اجرا شده است.