بلوچ زالبول ءِ ارزشت ۔ 🌹 نبشتہ کار عندلیب گچکی
دنیا ءِ تہا مدام زوراور ءُ نزور ءِ نیام ءَ کش ءُ چیل بوتگ ، ءُ اے کش ءُ چیل انگت برجاہ اِنت جتا جتائیں دروشم ءَ ، ءُ ہمے کش ءُ چیلانی سوَب ءَ انساناں پہ وت سیاسی ءُ چاگردی گَل جوڈ کتگ اَنت داں کہ آیانی حق پہازگ بہ بنت ءُ کسے آیانی حق جنی ءَ کُت مہ کنت ءُ اگں کنت ہم گڑا آ اشی ءِ سزا ءَ بہ گندیت ، پہ وتی لہتیں حقانی پہازگ ءِ ہاترا انسان وتی لہتیں ابرمی آزاتیاں چہ دست کش بوتگ ،
بَلے زور ءُ نزوری ءِ میانجی ءَ کش ءُ چیل برجاہ، پہ ادارہانی جوڑ بؤگا پد ہم ہلاس نہ بوتگ ، بلکیں پدا صنف ءِ حساب ءَ کہ مردین جسمانی صورت ءَ زورتر بوتگ اچ زالبول ءَ گڑا آئی ءَ دراہیں آسراتی پہ وت ءَ
پہ زالبول ءَ بزگی ءُ گلامی اشتگ ،
ہژدہمی کرنءَ چہ بگش کہ دنیا ءِ تہا زالبولاں وتی حقانی پچ گرگ ءُ مردین آدمانی برابری ءَ آیگ ءِ جہد بنا کت ، نیوزی لینڈ اولی استان بیت کہ آ زالبولاں سیاست ءِ تہا آیگ ءِ بزاں ووٹ دئیگ ءِ حق ءَ دنت ، اشی ءَ پد برطانیہ ءِ تہا زالبول وتی حقانی پہازگ ءِ ہاترا چست بنت بلکیں آ اے درگت ءَ بازیں سکی ءُ بزگی ءِ آماچ ہم بنت ،
گپ بلوچ زالبول ءِ وہدے ارزشت ءُ شرپ ءِ کیت گڑا ما پہ پہر گشت کنیں کہ دگنیا ءِ تہا تقریباً اولی راج بلوچ اِنت کہ آئی ءِ تہا زالبولاں پہ وت حق پچ نہ گپتگ ۔۔ چیا کہ پچ گرگ ءِ الّمی نہ بوتگ ، لوٹ ہما چیز ءِ کنئگ بیت کہ آ چیز دزرسءَ مہ بیت ، آ چیز ءِ لوٹ کنئگ نہ بیت کہ آ دست ءَ بہ بیت ، ( بَلے اے ہم راستے کہ سد در سد حق بلوچ زالبول ءَ ہم نہ رستگ بَلے اے دگہ راجانی حساب ءَ بلوچ زالبول باز پیسر ءُ گیشتر حقانی واہند بوتگ )
بلوچ راج ءِ تہا راستے کہ مردین آدم لوگ ءِ مستر ءُ کماش بوتگ ءُ انگت ہم کماش اِنت ، بزاں چہ پدرسری اے نظام بلوچ راج ءِ تہا ہم است ، بَلے اے پدرسری نظام یک ترندیں نظامے نہ اِنت بلکیں زالبول ءِ رزا ءُ منشا ءَ اچ مردین مستر ءُ کماش کتگ ، ہاں اے گپ ہم نہ اِنت کہ سد در سد بلوچ زالبول آزات بوتگ اَنت بلکیں بلوچ جنین چک ہم لہتیں جاہاں آزاتی دئیگ نہ بوتگ، مستریں درور آئی ءِ سانگ ئیگ اِنت کہ جنین چک ءَ وتی سور ءِ کہ زند ءِ مستریں فیصلہ اِنت اشی ءِ مستری آئی ءَ نہ بوتگ ءُ انگت ہم باز جاہاں نیست اے وڑیں دودانی تہا بدلی یارگ ءُ جہد پکار اِنت ، غفور شاد وتی بلوچی وانگی کتاب شہدیں بلوچی تاکدیم 73 ءَ یک شعرے نبشتہ کنت ءُ اے شعر ءِ پژدر ءَ ما گشت کنیں اگاں مئے دودانی بہرے بوتیں گڑا سازین ءَ پہ چاکر ءِ ہاترا ہانی دگہ چون گشت کہ
جنک تو منی سو جاناں بگر شری ءِ سرا
بل مرید ءَ تو بگر میریں چاکر ءَ
راج ءِ سردار ءُ چل ہزار پوج ءِ کنگر ءَ
اچ اشی ءَ ہم اے زانگ بیت کہ سجہیں بلوچ جنک اچ اے حق ءَ زبہر نہ بوتگ اَنت ۔
بلوچ زالبول ءِ ارزشت ۔
نبشتہ کار 
عندلیب گچکی
دنیا ءِ تہا مدام زوراور ءُ نزور ءِ نیام ءَ کش ءُ چیل بوتگ ، ءُ اے کش ءُ چیل انگت برجاہ اِنت جتا جتائیں دروشم ءَ ، ءُ ہمے کش ءُ چیلانی سوَب ءَ انساناں پہ وت سیاسی ءُ چاگردی گَل جوڈ کتگ اَنت داں کہ آیانی حق پہازگ بہ بنت ءُ کسے آیانی حق جنی ءَ کُت مہ کنت ءُ اگں کنت ہم گڑا آ اشی ءِ سزا ءَ بہ گندیت ، پہ وتی لہتیں حقانی پہازگ ءِ ہاترا انسان وتی لہتیں ابرمی آزاتیاں چہ دست کش بوتگ ،
بَلے زور ءُ نزوری ءِ میانجی ءَ کش ءُ چیل برجاہ، پہ ادارہانی جوڑ بؤگا پد ہم ہلاس نہ بوتگ ، بلکیں پدا صنف ءِ حساب ءَ کہ مردین جسمانی صورت ءَ زورتر بوتگ اچ زالبول ءَ گڑا آئی ءَ دراہیں آسراتی پہ وت ءَ
پہ زالبول ءَ بزگی ءُ گلامی اشتگ ،
ہژدہمی کرنءَ چہ بگش کہ دنیا ءِ تہا زالبولاں وتی حقانی پچ گرگ ءُ مردین آدمانی برابری ءَ آیگ ءِ جہد بنا کت ، نیوزی لینڈ اولی استان بیت کہ آ زالبولاں سیاست ءِ تہا آیگ ءِ بزاں ووٹ دئیگ ءِ حق ءَ دنت ، اشی ءَ پد برطانیہ ءِ تہا زالبول وتی حقانی پہازگ ءِ ہاترا چست بنت بلکیں آ اے درگت ءَ بازیں سکی ءُ بزگی ءِ آماچ ہم بنت ،
ما گندیں کہ عرب وتا دگنیا ءِ تہا درستاں گیش تہذیب یافتہ گشنت بَلے اسلام ءَ چہ پیش آیانی کرا زالبول نہ ایوکا شرم ءُ لج ءِ گپ بوتگ بلکیں آیانی تہا گیشتراں زالبول کساند عمری ءَ زندگ ءَ کل کتگ ءُ کشتگ اَنت ،
ہندوہانی کرا زالبول ءَ وتا جتائیں بستار نہ بوتگ ءُ انگت ہم اے چیز است باز جاگہاں ، زالبول ءِ وہدے مرد مرتگ گڑا آ زالبول ءِ درور یک زندگیں مردگے ءِ بوتگ ، مرد ءِ مرگ ءَ گوں اچ آئی ءَ دراہیں وشی پچ گرگ بوتگ اَنت ،
ءُ انگت ہم گیشتر راجانئ تہا جہیز یک انچیں لعنتے کہ اچ اشی ءِ سوب ءَ یک لوگے ءَ زالبول ءِ ودی بؤگ یک قیامتے ءَ کم نہ اِنت ،
گپ بلوچ زالبول ءِ وہدے ارزشت ءُ شرپ ءِ کیت گڑا ما پہ پہر گشت کنیں کہ دگنیا ءِ تہا تقریباً اولی راج بلوچ اِنت کہ آئی ءِ تہا زالبولاں پہ وت حق پچ نہ گپتگ ۔۔ چیا کہ پچ گرگ ءِ الّمی نہ بوتگ ، لوٹ ہما چیز ءِ کنئگ بیت کہ آ چیز دزرسءَ مہ بیت ، آ چیز ءِ لوٹ کنئگ نہ بیت کہ آ دست ءَ بہ بیت ، ( بَلے اے ہم راستے کہ سد در سد حق بلوچ زالبول ءَ ہم نہ رستگ بَلے اے دگہ راجانی حساب ءَ بلوچ زالبول باز پیسر ءُ گیشتر حقانی واہند بوتگ )
بلوچ راج ءِ تہا راستے کہ مردین آدم لوگ ءِ مستر ءُ کماش بوتگ ءُ انگت ہم کماش اِنت ، بزاں چہ پدرسری اے نظام بلوچ راج ءِ تہا ہم است ، بَلے اے پدرسری نظام یک ترندیں نظامے نہ اِنت بلکیں زالبول ءِ رزا ءُ منشا ءَ اچ مردین مستر ءُ کماش کتگ ، ہاں اے گپ ہم نہ اِنت کہ سد در سد بلوچ زالبول آزات بوتگ اَنت بلکیں بلوچ جنین چک ہم لہتیں جاہاں آزاتی دئیگ نہ بوتگ، مستریں درور آئی ءِ سانگ ئیگ اِنت کہ جنین چک ءَ وتی سور ءِ کہ زند ءِ مستریں فیصلہ اِنت اشی ءِ مستری آئی ءَ نہ بوتگ ءُ انگت ہم باز جاہاں نیست اے وڑیں دودانی تہا بدلی یارگ ءُ جہد پکار اِنت ، غفور شاد وتی بلوچی وانگی کتاب شہدیں بلوچی تاکدیم 73 ءَ یک شعرے نبشتہ کنت ءُ اے شعر ءِ پژدر ءَ ما گشت کنیں اگاں مئے دودانی بہرے بوتیں گڑا سازین ءَ پہ چاکر ءِ ہاترا ہانی دگہ چون گشت کہ
جنک تو منی سو جاناں بگر شری ءِ سرا
بل مرید ءَ تو بگر میریں چاکر ءَ
راج ءِ سردار ءُ چل ہزار پوج ءِ کنگر ءَ
اچ اشی ءَ ہم اے زانگ بیت کہ سجہیں بلوچ جنک اچ اے حق ءَ زبہر نہ بوتگ اَنت ۔
یک سوچے کہ بلوچ زالبول ءِ کار پیسرا پس چارینی ءُ چک ءِ رودینگ بوتگ ، مرچی ءُ باندا بلوچ زالبول وانندہ اِنت ، بَلے مرچی ہم دُرہ وانندہ نہ اَنت ءُ آ وہدءَ کہ بلوچ زالبول وانندہ نہ بوتگ آ وہداں وانگی آسراتی ہم نہ بوتگ ، اسکول ، کالج ، یونیورسٹی آ وہداں بلوچ ءَ کجا بوتگ ۔
اے وَہ راستے کہ بلوچانی مستریں کار ءُ روزگار دلوت ءِ دارگ بوتگ ، چیا کہ آ وہداں کٹّ ءُ کمائی ہمے بوتگ ، ءُ ہر کسءَ کہ گیش ءَ گیش دلوت بوتگ آ مالدار زانگ بوتگ ،
ءُ چک ءِ رودینگ نہ ایوکا آ وہدءَ یک بلوچ زالبولے ءِ کار بوتگ بلکیں انو ہم بلوچ زالبول وتی چکاں رودیننت ءُ یک بلوچ ماتے وتی چکانی رودینگ ءَ چِہ وشتریں ءُ شرتریں وشی دگہ ہچ وشی ءِ تہا نہ ماریت ،
لیلو مئے لبزانک ءِ یک بہرے ، اے بلوچ زالبول وتی چکاں واپینگ ءُ تاہیر بکشگ ءِ ہاترا گشنت اش ، بلوچ زالبول ءَ مدام پیش داشتگ کہ ہر تہر ءِ تہا دیمروی کتگ
بلوچ راج ءِ تہا عزت ، شرپ ، حقانی ہچ وڑیں تپاوتے مردین بؤگ ءُ جنین بؤگ ءِ واستہ نیست ،
دگہ گپے اے ودی بوتگ کہ بلوچ وتی
زالبولاں چیر دیئنت پردگ ءِ تہا کننت ،
چونہا بلوچ زالبول ءِ پوشاک ءِ وڑ ءُ پیم انچیں وڑے ءَ اِنت کہ آ وت یک پردگے ءُ اشی ءِ سرا دگہ پردگے الّمی بوتگ ءُ نہ اِنت ، بلے انچو کہ کسے بلوچ پوشاک ءَ بہ بیت ،
حمل کلمتی وتی زالبولانی ستاہ ءَ اے وڑا کنت
منا وتی کاڑ خمار چمیں دوست بنت
پشک ءُ شلوار ءُ سریگ ءُ سرچادراں
اے انو کسے اگں نکاب ءَ بیت اے ملاازم یا بگش اسلام ءِ سوب ءَ ، نہ کہ بلوچ دودانی سوب ءَ ،
اگن بلوچ ءَ وتی زالبول چیر داتیں گڑا داد شاہ گوں وتی سپاہ ءَ وتی گہار ءَ چوں گوں وت جنگ ءَ برت؟ ءُ زالبول کہ سد نکاب ءِ تہا بوتیں گڑا مست توکلی عاشق نہ بوتگ اَت وتی دوستار ءِ حسن ءِ بندیگ نہ بوتگ اَت ،
اے نہ انت کہ من یک بلوچے آں یا کسے بلوچے گڑا آ زالبول ءَ ہچ وڑیں جنجال پر نیست ، بَلے اے جنجال بلوچ بؤگ ءِ سوَب ءَ نہ اَنت نہ کہ اے جنجال منی دود ءُ رسمانی سوَب ءَ اَنت ،
انو اگں یک مردینے یک زالبولے ءَ بد ءُ رد کنت یا آئی ءِ راہ ءَ اڈاند پیداک کنت گڑا چے آ اے بگشیت کہ بلوچ راج منی گوما اے وڑ کنگا اِنت ؟ انا بلکیں آ زانت کہ راج نہ ایوکا یک فردے یا چندے مردم ،
پناہ بلوچ ءُ محمد افضل بلوچ زالبول ءِ ارزشت ءِ سرا وتی ریسرچ پیپر ءِ تہا اے وڑیں بازیں شیرزالانی ناماں دیما کارنت کہ آیاں سیاست لبزانک بلکیں زند ءِ ہمک پڑءَوتی کرد پیلو کتگ ،
اگاں بلوچ ءَ زالبول اچ وت کمتر بزانتیں گڑا خان آف کلات بازیں جنگے ءَ پروش ورگ ءَ پد وتی گہار ءَ کمان ءَ نہ دنت ،
بلوچ زالبول ءِ کار بس پس چارینی بوتگ گڑا بی بی مریم کے بوتگ ؟ بی بی روزاتون حاکم مکران ملک دینار گچکی ءِ لوگ بانک ءِ کار چے بوتگ ؟ آ بازیں قبائلی جنگانی سروکی ءَ کنت ءُ وتی لوگ واجہ ءِ ہم کوپگی ءَ کنت ،
بی بو کے بوتگ ؟ بی بی بانو کے بوتگ ؟ چاگولی کے بوتگ ءُ اشانی کار چے بوتگ ؟
میر چاکر اعظم ءِ گہار بی بی بانڑی ءِ کرد ءَ سرپدئے ؟ آ بلوچانی نیمگا دہلی ءِ جنگ ءِ سربراہی ءَ کنت ءُ سوبین بیت ، من گشاں مئے کار ایوکا پس چارینی نہ بوتگ ، ءُ ہاں راستے کہ یک راجے ءِ سجہیں مردم سیاستکار یا لبزانکار وَہ نہ بنت ، انسانی سوچ ءُ پگر ءُ تربیت انچو کہ انو کارداریت آ وہدءَ ہم ہمے وڑا کارے داشتگ ،
ادب بیت کہ سیاست بلوچ زالبول ہچبر ءُ ہچ وڑا پشتا نہ بوتگ ،
بانل دشتیاری ، رابعہ خضداری ، سیمک ، ہانی ، دگہ بازیں نامے اے کَے بوتگ اَنت ؟ءُ ادب ءِ تہا آ جاگہ ءُ ارزشتے اشاں پہ وت ایر کتگ وتی بود ءِ سوب ءَ ، ءُ
یکے ءَ جست کتگ اَت کہ وہدے تو گشئے مالی جاور ءِ نہ گیگی ءِ سوب ءَ پرچا پت وتی بچکیں چک ءَ دیما بارت پہ وانینگ ءِ ہاترا جنک ءَ نہ بارت ، گڑا اے گپ ءِ پسو ءَ ہم من گشاں کہ اے انوگیں جاورانی پیدا کتگین اَنت اے چیز ءِ سوب ہم بلوچ زالبول بؤگ نہ اِنت ، اگاں یک جاگہے مالی جیڑہ مہ بیت ہم علاقائی سوچ ، جاورال بازیں چیزے است کہ بازیں مردمے اچ اے جیڑہانی سوَب ءَ وتی جنکاں نہ وانیننت ، بلے گپ پدا ہما کیت کہ اشانی اے جیڑہ اے اڑ بلوچ زالبول بؤگ ءِ سوب ءَ نہ اِنت ،
ءُ پدا یک چیزے گیشنگی کہ بلوچ راج ءِ تہا ہم لہتیں انچیں کہول است راستی کہ آ وتی زالبولانی وانینگ ءَ عیبے زاننت ، بَلے اے ہم جاورانی سوَب ءَ وتی جند ءِ سوچ ءُ پگر ءِ سوب ءَ بلوچ بؤگ ءِ سوب ءَ اناں ، ءُ اگاں یک کہولے ءَ یا لہتیں کہولاں اے پہ وت دود جوڈ کتگ اَنت گڑا اشانی تہا ہم بدلی یارگ پکار اِنت ،
ءُ من نہ گشاں کہ منا اگں وتی حق رستگاں گڑا پہ اے وڑیں زالبولاں کہ مرچی ءُ باندا آیاں وتی حق رسگا نہ اَنت کس کار مکنت ، کار کنئگی ، بَلے گپ ایشیں کہ اے جیڑہ راجی جیڑہ جوڑ کنگی نہ اَنت ، ہر کس ہر وڑا گہتر زانت کہ من کار کت کناں آ کار بکنت ، بَلے اے نہ اِنت کہ وتا برز بہ لیکیت ءُ وتی راجدپتر ءَ ایر بجنت ،
جست ودی بیت کہ فیمینزم مئے راج ءِ تہہ ءَ چے حد ءَ داں است ؟ گڑا منی پسو ایش اِنت کہ فیمنزم ہما وہدا یک چاگردے ءَ ودی بیت وہدے آ چاگرد ءِ تہا زالبول ءِ واستہ دگہ رہبند ءُ پہ مردینے ءَ دگہ رہبند بہ بیت بزاں کہ مردم ءَ دراییں حق دئیگ بہ بنت ءُ جنین آدم چہ حقاں زبہر بہ بیت گڑا آ چاگرد ءِ تہا زالبول مردین ءِ برابری ءَ اوشتگ ءِ ہاترا فیمنزم ءِ لیکہ ءَ گوں دیما کیت ، ءُ یک چاگردے ءَ اگں جنیناں وتی حق مہ رسنت یا آ اچ مردیناں کم حق دئیگ بہ بنت گڑا اودا فیمنزم الم چست بیت ءُ ہاں مئے بلوچانی تہا ہم اے نہ اِنت کہ سرجم ءُ ہر جاگہا ہر زالبولے ءَ وتی سرجمیں حق رستگ اَنت ،
من یک برے پدا گشاں کہ لہتیں طبقہ است کہ زالبول اش دُراہیں حق نہ داتگ اَنت ، بِلے گپ پدا ہما بیت کہ اے اشانی وتی سوچ یا جاورانی سوب ءَ ، یا بگندئے لہتین جاگہاں مئے دود ہم ہمے وڑ بوتگ اَنت کہ اودا مردین اچ جنین ءَ گیش ارزشت دار بوتگ ءُ یک گپے دگہ یاد کنئگی کہ ہر وہدءَ دور دیما روان بنت چاگرد ءِ تہا بدلی آہان بیت ءُ اے بدلیانی واستہ المی اِنت کہ ہر ہما دود اگاں تئی راجی دیمرہی یا جندءِ دیمرہی ءِ دیما اڑاند بوت آ یلہ دئیگی اِنت ۔
بچار وہدے وانگی مزنیں ادارہانی تہا اگاں زالبول ءِ بلیک میلنگ ءِ وڑیں اسکینڈل دیما کیت گڑا اگاں یک پتے یا براتے اے جاوراں چہ ترسیت ءُ زالبول ءَ نیلیت گڑا اے نیلگ بلوچ بؤگ ءِ سوب بوت کہ جاور بوت اَنت ؟؟
گُڈی ءَ من ہمے گشاں کہ بلوچ ءِ دودانی تہا زالبولانی واستہ ایندگر راجانی دودانی نسبت ءَ گیشتر عزت ، حق ءُ شرپ است ۔
زالبول ءِ مستریں شرپ ءِ درور کجام بہ بیت ؟ یک بلوچ سردارے بزاں نواب اکبر خان بگٹی یک زالبولے ءَ انصاف دئیگ ءِ ہاترا ریاست ءِ گوما جنگ ءِ جار ءَ جنت ءُ وتی جان ءَ داں کہ ندر کنت ۔
f https://m.facebook.com/andaleebgichki/photos/a.226779100850595/1641047506090407/?type=3&source=48
