هژدهمین(18) سالروز وفات استاد “پهوال” گرامی باد

شادروان اکادمیسن عبدالرحمن “پهوال ” در سال 1318ه ـ ش در ولسوالی کنگ ولایت نیمروز دیده به جهان گشود.
تحصیلات ابتدایی را در ولسوالی کنگ که در آن زمان مرکز ولایت بود به پایه اکمال رساند، سپس جهت ادامه تحصیل به کابل عزیمت نموده و دوره متوسطۀ را در مکتب ابن سینا تا به درجه بكلوريا در سال 1336ه.ش به اتمام رسانید و سند فراغت حاصل نمود.
برای مدت کوتاهی به نسبت مشکلات، نتوانست به تحصیلات عالی ادامه دهد و در مکتب ابن سینا به صفت استاد زبان پشتو مقرر گردید.
درپهلوي استادي همكاري خود با پروگرام های راديو تلویزیون ملی افغانستان شروع نمود؛ ديري نگذشته بود كه غرض فراگيري تحصيلات عالي روانه دانشكده ادبيات پوهنتون كابل شدند.

هژدهمین_(18) سالروز وفات استاد “پهوال” گرامی باد…

شادروان اکادمیسن عبدالرحمن “پهوال ” در سال 1318ه ـ ش در ولسوالی کنگ ولایت نیمروز دیده به جهان گشود.
تحصیلات ابتدایی را در ولسوالی کنگ که در آن زمان مرکز ولایت بود به پایه اکمال رساند، سپس جهت ادامه تحصیل به کابل عزیمت نموده و دوره متوسطۀ را در مکتب ابن سینا تا به درجه بكلوريا در سال 1336ه.ش به اتمام رسانید و سند فراغت حاصل نمود.
برای مدت کوتاهی به نسبت مشکلات، نتوانست به تحصیلات عالی ادامه دهد و در مکتب ابن سینا به صفت استاد زبان پشتو مقرر گردید.
درپهلوي استادي همكاري خود با پروگرام های راديو تلویزیون ملی افغانستان شروع نمود؛ ديري نگذشته بود كه غرض فراگيري تحصيلات عالي روانه دانشكده ادبيات پوهنتون كابل شدند.
استاد فقيد از ديپارتمنت زبان وادبيات پشتو از پوهنځي تعلیم و تربیه در سال 1343 به درجه اعلیَ فارغ و به صفت مدیر کتابخانه پوهنتون کابل تقرر حاصل نمودند.
استاد” پهوال ” در اثر شایستگی و وظیفه شناسی که داشتند در سال 1353ه.ش بااستفاد از یک بورس تحصیلی، برای مدت 6 سال عازم کشور استرالیا گردیده وبه دانش خویش افزودند، پس از سپری شدن موعد معین وفراگیری ادبیات زبان انگلیسی به وطن مراجعت کرده و به وظیفه قبلی خویش ایفای وظیفه نمودند.

زمانی که تحقیقات بین المللی زبان پشتو به همکاری یونسکو در سال 1356 در کابل به این مرکز تبدیل شدند، استاد مرحومی همکار فعال این مرکز بودند، باتشکیل اکادمی علوم افغانستان در سال 1357 خورشیدی مرکز تحقیقات بین المللی زبان پشتو با اکادمی علوم مدغم گردید پس از آن استاد به صفت عضو علمی اکادمی علوم افغانستان پذیرفته شدند.
دیری نگذشت که در چوکات اکادمی علوم افغانستان، انستیتوت ملیتهای برادر به وجود آمد که استاد “پهوال” اولین رئیس این انستیتوت مقرر گردید، این چهره درخشان زبان و ادب با پشت کار و دلچسپی که به تحقیق وپژوهش زبانها داشت، آثار زیادی به زیور طبع آراسته و تقدیم فرهنگیان نمود.
استاد به ادبیات چهار زبان بلوچی، پشتو، دری و انگلیسی تسلط کامل داشته و به سه زبان آثار زیادی از خود بجاه گذاسته است.
بدون تردید کمتر مجله یی آن زمان را میتوان یافت که مضمون استاد زینت بخش صفات آن نبوده باشد، بیشتر از صد کتاب ورسالۀ مستقل درنشرات مختلف از وی به چاپ رسیده است.
استادپهوال؛ نویسنده ودانشمند فرهیخته در سال 1365ه.ش به لقب علمی کاندید اکادمیسن مفتخر شدند, وی در کنار مصروفیت های علمی رهنمایی تعداد زیادی از کادرهای جوان را به عهده داشتند. همکاری متداوم استاد با پروگرام های رادیو تلویوزیون ملی، مخصوصآ پروگرام بلوچی که یکی از بنیانگذاران آن بود بیشتر از سی سال ادامه داشت.
جرید(سوب) که به زبان بلوچی به چاب میرسید، استاد “پهوال” سردبیر و یکی از همکاران فعال ودایمی این جریده بود، اشعار زیادی از استاد که سراسر زنده گی اش را پشت کار, وظیفه شناسی, حسن سلوک و علاقه و به فرهنگ و تاریخ تشکیل میداد.
در عرصۀ شاعری نیز طبع آزمایی های داشت.
وي به زبانهای پشتو، دری و بلوچي اشعار زیادی سروده وديواني داردکه تا حال زمينه چاپ آن ميسر نگرديده است، استاد به منظور آشنايي با تحقيقات علمي وادبي سفر به کشورهای همجوار افغانستان مانند اتحاد شوروي آن زمان نيز داشت ثمرۀ اين سفر پروژه هاي مشترك فرهنگي بود كه در انستيتوت مليتهاي برادر اكادمي علوم افغانستان وانستيتوت زبانشناسي ليننگراد روي آن كار مي شد ويكي از دست آوردهاي آن الفباي زبان بلوچي بود كه از طرف اكادمي علوم افغانستان به چاپ رسيد.
استاد “پهوال” نه تنها شخصیت فرهنگي شناخته شده در داخل كشور بود بلكه در آنسوي مرز ها نيز از احترام خاصي برخوردار بودند، چنانچه در اواخر استاد غرض علاج ودرمان مريضي به شهر كويتۀ بلوچستان و شهرهای ایران سفر داشتند، که از طرف فرهنگیان آنسوي مرز احترام و علاقمندي خاصي در حق استاد ابراز نموده بودند.
استاد فقيد در طول زنده گي پر بارش، بيشتر اوقات در اداره وچه در خانه به تحقيق و پژوهش گذشته است كه ثمرۀ آن كتابهاي ورساله هاي چاپ شده وناچاپي است،كه دوستداران علم وفرهنگ از آن مستفيد مي شوند.
استاد “پهوال ” حتي در آخرين روزهاي حيات خود دست از قلم برنداشت، در حاليكه در بسترمريضي بسر میبردباز هم قلم وكاغذ بود ومينوشتند، دست آورد آخرين روز هاي حيات شان كتاب قلمي با ارزشي است كه در مورد سرود هاي عاميانه زبان شیرینی بلوچي نوشته شده است.
استاد پهوال هماهنگونه كه قبلا اشاره كرديم با بسياري از نشرات كشور همكاري قلمي داشتند وعضوی ارشد هيات تحرير نشرات معروف وشناخته كشور بودند از جمله:
1- عضو هيئت تحرير مجلۀ خراسان
2- عضو هيئت تحرير مجلۀ کابل
3- عضو هيئت تحرير مجلۀ غرجستان
4- عضو هيئت تحرير مجلۀملیتهای برادر
5- عضو هيئت تحرير مجلۀ جرگه
6- عضو هيئت تحرير مجلۀ هموطن
7- عضو هيئت تحرير مجلۀزیری

کاندید اکادیمسین عبدالرحمن پهوال بیشتر عمر خویش را صرف تحقیق وپژوهش در زبان ادبیات، تاریخ و فرهنگ ملیت ها نموده است که برخی از آثارش را ذیل معرفی مینماییم:
1- جد جهدی الفبا، نشر کرده اکادمی علوم افغانستان
2- بلوچ کی انت، نشر کرده اکادمی علوم افغانستان
3- دبلوچی نومیالی انقلابی شاعر میرگل خان نصیر، نشر کرده اکادمی علوم افغانستان
4- بلوچی راهبند (دستورزبان بلوچی)پروژه مشترک
5- انتقال تابوت سید جمال الدین افغان به کابل پوهنتون کابل.
6- الفبای زبان بلوچی پروژه مشترک، اکادمی علوم افغانستان
7- ضرب المثل های بلوچی، اکادمی علوم افغانستان
8- سسی وینون مشترک، نشر کرده وزرات اقوام وقبایل
9- مهناز وگرانازمشترک، نشر کرده وزارت اقوام وقبایل
10- قاموس چهار زبانی (بلوچی ،پشتو،دری،روسی،چاپ لیننگراد)
11- بلوچی ادب، نشر کردۀ اکادمی علوم افغانستان
12- بلوچ منظوم ادبیات، چاپ ناشده.

استاد عبدالرحمن پهوال در حالیکه 63 بهار از عمرخویش را پشت سر گذاشته بود در بهارسال 1382 ه ـ ش در اثر بیماری که عاید حال شان بود در شهر زرنج ولایت نیمروز چشم از جهان پوشید، پیکر شاد روان استاد “پهوال” در حضیره شهر زرنج در حالیکه عده زیادی از فرهنگیان کشور و دوستداران مرحومی حاضر بودند به خاک سپرده شد.

نبود استاد “پهوال” ضایعه جبران ناپذیر برای تمام ملیت های افغانستان میباشد.

شعر زیر که درباره شهید سروده اند نمونه ای از کلام زیبای ایشان است.

وطنی شهید:
من وتی ننگی شهیدُن، من وتی هاکی شهید
من وتی ای سردگاری شرپ و شانی شهید
دشمنا ملکی گون جنگ داتگُن چو لهدی مزار
سر وتی داتُن، نداتُن مادری لج و میار

زندگِنت براسان منی نام، تا جهان بیت پایدار
من وتی لج و میاری و وتی واکی شهید.

روح شان شاد، یادش گرامی، راه شان سبز باد.

f https://www.facebook.com/photo?fbid=2291459440984745&set=a.327711164026259