رئیس‌جمهوری ترکیه می‌گوید: ایران به دلیل روابط جمهوری آذربایجان و اسرائیل، وارد رویارویی با باکو نخواهد شد و چنین تقابلی «کار ساده‌ای نیست».
رجب طیب اردوغان روز پنج‌شنبه ۲۹ مهر در واکنش به رزمایش نظامی اخیر ایران در نزدیکی مرز نخجوان و قفقاز جنوبی، به خبرنگاران گفت: «شخصا انتظار ندارم که رویدادهای اخیر به تقابل بین ایران و آذربایجان منجر شود، زیرا هم آذربایجان با اسرائیل روابط دارد و هم آذری‌های خود ایران را در نظر می‌گیرد».
او افزود این اقدام (رویارویی احتمالی میان ایران و آذربایجان) «کار ساده‌ای نیست».
رئیس‌جمهوری ترکیه که کشورش در حمایت از جمهوری آذربایجان در دوره اخیر سنگ تمام گذاشته است، تایید کرد که پنج روز دیگر به جمهوری آذربایجان سفر خواهد کرد و با «برادرش» الهام علی‌اف، رئیس‌جمهوری این کشور، در آیین گشایش فرودگاه و نیز گذرگاه مرزی شرکت خواهد کرد.
سخنان رجب طیب اردوغان در خصوص رزمایش نظامی اخیر ایران در نزدیکی مرز جمهوری آذربایجان، نخستین اظهارنظر علنی او از بعد از بروز تنش در مناسبات تهران و باکو طی دو ماه گذشته است.
تنگنای راهبردی سیاست خارجی ایران به کجا می‌انجامد؟
ترکیه سال گذشته در جریان جنگ ۴۴ روزه جمهوری آذربایجان با ارمنستان برای بازپس‌گیری بخش‌هایی از قره‌باغ علیا که طی سی سال اخیر در دست ارمنستان بود، به صورت گسترده از باکو حمایت نظامی کرد اما ایران نیز از حق جمهوری آذربایجان برای تسلط بر سرزمین خود دفاع کرده بود.
الهام علی‌اف از چند روز پیش از آغاز رزمایش نظامی ایران، گفته بود که او و «همه آذری‌های دنیا» از این تصمیم ایران «شگفت زده شده‌اند و می‌پرسند چرا اکنون ایران اقدام به این کار می‌کند».
رئیس‌جمهوری آذربایجان که علاوه بر ترکیه، مناسبات سیاسی و نظامی باکو با اسرائیل را در سال‌های اخیر گسترش داده است، از سخنان رهبران ایران در خصوص «حضور اسرائیلی‌ها در نزدیکی مرز ایران و در خاک جمهوری آذربایجان» ابراز ناخشنودی کرده و گفته بود که ایران شواهد مدعای خود را ارائه کند.
مقامات سیاسی تهران در دوره اخیر با صراحت بیشتری از تقویت نظامی ارتش آذربایجان از سوی اسرائیل ابراز نارضایتی کردهاند.
فرماندهان نظامی جمهوری اسلامی در جریان رزمایش ماه گذشته به صراحت گفتند که هدف از این آمادگی نظامی، تقویت توان بازدارندگی در برابر حضور اسرائیل در این بخش از مرز ایران است.
آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، پس از رزمایش یاد شده گفت: «حوادثی که در شمال غربی ایران، در برخی کشورهای همسایه در جریان است باید با منطق پرهیز از دادن مجوز حضور بیگانگان حل شود».
او در سخنان روز ۱۱ مهر خود با هشدار تلویحی به جمهوری آذربایجان گفت: «اگر کسی برای برادران خود چاه بکند، اول خودش در چاه می‌افتد» و «تامین امنیت کشورها با تکیه به دیگران، فقط یک توهم است».
چرا موشک‌های بالستیک ایران برای جمهوری آذربایجان نگران‌کننده است؟
در میانه سکوت اسرائیل نسبت به تنش بین تهران- باکو، اکنون رئیس‌جمهوری ترکیه می‌گوید که مناسبات جمهوری آذربایجان با اسرائیل، عاملی بازدارنده بوده است تا ایران از فکر حمله یا هدف قرار دادن آذربایجان منصرف شود.
همچنین این نخستین بار است که آقای اردوغان وجود شمار زیاد از آذری‌زبان‌ها در ایران را مانعی برای مقامات ایران در جریان تنش میان تهران و باکو می‌داند.
رئیس‌جمهوری ترکیه در روزی درباره تنش اخیر تهران- باکو اظهار نظر کرده که به نظر می‌رسد هر دو طرف متوجه ابعاد احتمالی یک ماجراجویی نظامی باشند و از دست زدن به اقداماتی با هدف تشدید بحران خودداری کردهاند.
آقای اردوغان که کشورش مناسبات حسنه‌ای با ایران دارد، همچنین در تازه‌ترین اظهارات خود ارزیابی کرده که دولت ابراهیم رئیسی از این اقدام (ادامه تنش با آذربایجان) دور شود.
درگیری لفظی تهران- باکو هنوز کاملا فروکش نکرده است اما ایران روز ۲۹ مهر تایید کرد که جمهوری آذربایجان دو راننده ایرانی کامیون‌های سنگین را که از چند هفته پیش در این کشور زندانی بودند، آزاد کرده و به سفارت ایران در باکو تحویل داده است.
