از سخنان ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، و شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، در روز دوشنبه ۲ اسفند چنین برمی‌آید که توافق بین جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا عملی خواهد شد.
موضوع‌هایی که ابراهیم رئیسی برای حصول توافق روی آن انگشت گذاشت موارد چندان آسانی نیست که برای جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، به‌راحتی قابل اجرا باشد. اما با وساطت قطری‌ها و نیازی که دو سوی میز مذاکره برای دستیابی به این توافق دارند، امکان توافق موقت دو ساله‌ای را که از آن سخن می‌رود تا اندازه‌ای توجیه می‌کند.
توافق دو ساله به‌معنای توافقی تا پایان دوره ریاست‌جمهوری جو بایدن است؛ به این معنا که جمهوری اسلامی در این دو سال، با ارزیابی جدید از نتیجه انتخابات آمریکا، به تعهدهای جدی‌تر بعدی تن بدهد، البته چنانچه رئیس‌جمهوری بعدی آمریکا از این توافق تبعیت کند. از سوی دیگر، در این توافق موقت یا کوتاه‌مدت، نظر جو بایدن در زمینه محدودسازی برنامه هسته‌ای ایران، هرچند مقطعی، تامین می‌شود.
ابراهیم رئیسی در سطحی بالا و با حضور وزرای امور خارجه، نفت، نیرو، راه و شهرسازی، و صنعت، معدن و تجارت، با صحبت از توافق‌های مهم چندجانبه کوشید تا نشان دهد که رابطه ایران با کشورهای منطقه عادی و بی‌نیاز از توافق هسته‌ای است.
این رویکرد با این هدف اتخاذ شد تا نشان دهد کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس از توافق هسته‌ای ایران با غرب حمایت می‌کنند و بدین ترتیب، ایالات متحده آمریکا را تحت فشار مضاعف قرار دهد تا درخواست‌های جمهوری اسلامی را بپذیرد.
اما قطر نماینده کشورهای منطقه در شورای همکاری خلیج فارس نیست و نگاه و نظر امارات متحده عربی، بحرین و عربستان سعودی درباره این توافق و رویکرد ایران در منطقه متفاوت است.
شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی، روز دوشنبه در نشست امنیتی مونیخ، ابراز امیدواری کرد که ایران به در پیش گرفتن راه و روشی تازه در منطقه، تمایلی جدی داشته باشد.
برنامه‌ریزی برای برگزاری دور تازه گفت‌وگوهای مستقیم میان ایران و عربستان سعودی در حالی صورت می‌گیرد که دوشنبه شب، در اثر سرنگونی یک پهپاد حوثی که به سمت فرودگاه ملک عبدالله در جازان در حرکت بود، ۱۶ غیرنظامی زخمی شدند.
شبه‌نظامیان حوثی به سپاه پاسداران وابسته‌اند و عملکرد سپاه پاسداران تروریستی تلقی می‌شود و به این ترتیب، عملکرد نظام جمهوری اسلامی نیز تروریستی است که گروهی نظامی به‌صورت رسمی و علنی مخل امنیت و آرامش کشورهای همسایه می‌شوند و امنیت ملی را تهدید می‌کنند.
نظامی که هیچ تعهدی در قبال شهروندانش ندارد، چگونه می‌تواند برای سایر تعهدها و توافق‌ها تضمین بدهد؟
دولت رئیسی خواستار خروج سپاه پاسداران از فهرست گروه‌های تروریستی ایالات متحده آمریکا شده است. از نظر منطقی، چنین اقدامی ممکن نیست؛ دولت جو بایدن حوثی‌های یمن را در فوریه ۲۰۲۱ از فهرست گروه‌های تروریستی خارج کرد و با درخواست جمهوری‌خواهان برای تروریست خواندن طالبان پس از تصرف افغانستان موافقت نکرد. اما بعید است که جو بایدن حاضر باشد هزینه سیاسی خارج کردن نام سپاه از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا و درگیری با سنا و کنگره را بپردازد.
توافق پیش‌رو اعاده حیثیت از دموکرات‌های چپ آمریکا است و برای جمهوری اسلامی راه خروج از بن‌بست بحران اقتصادی و مالی در ایران.
آنچه می‌تواند نظام جمهوری اسلامی حاکم بر ایران را فرو بریزد نه رویارویی نظامی بلکه شورش مردم گرسنه و اعتراض‌های ملتی است که ۶۰ درصد آن‌ها با فقر دست به گریبان‌اند. توافق نیم‌بند با غرب فرصت بیشتری به نظام خواهد داد تا برای مقابله و سرکوب اعتراض‌های مردم ایران، تجدید قوا و برنامه‌ریزی کند.
من از گرسنگی کشیدن مردم ایران و تحریم‌ها حمایت نمی‌کنم، اما دولت بایدن این فرصت را داشت تا با حضور شرکای منطقه‌ای آمریکا، امکان ایجاد توافقی را فراهم کند که تامین حقوق مردم ایران نیز در کنار مهار برنامه هسته‌ای نظام جمهوری اسلامی امکان‌پذیر باشد.
جو بایدن با ایران و مردمش همان‌گونه رفتار خواهد کرد که با طالبان تروریست کنار آمد و افغانستان را برق‌آسا به آن‌ها تحویل داد، و خانه و امید میلیون‌ها باورمند به دموکراسی و حقوق بشر را ویران کرد.
آمریکا با این توافق می‌تواند برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را محدود کند، اما سپاه پاسداران و نظام سرکوبگر را نه در ایران و نه در منطقه، نمی‌تواند مهار کند.
۸۰ میلیون ایرانی گروگان نظام جمهوری اسلامی‌اند، اما هواپیمایی فرستاده خواهد شد که فقط چهار گروگان دوتابعیتی را با خود ببرد و در ازای آن، پولی پرداخت شود که تا مدتی محدود از فشار اقتصادی بکاهد. اما پس از آن چه خواهد شد؟
احتمالا مشابه همان سیاست دولت بایدن خواهد بود که ۲۰۰ هزار نفر را از افغانستان برد تا بدون شرم ۳۰ میلیون انسان دردمند را به دست تروریست‌های غارنشین طالبان بسپرد.
مشکلات آمریکا نه با توافق نیم‌بند جو بایدن و حزب دموکرات با جمهوری اسلامی ایران و نه با خروج عجولانه آن‌ها از افغانستان حل‌و‌فصل نخواهد شد. مشکل معیشتی مردم ایران نیز با این توافق نیم‌بند و بدون پشتوانه حل‌و‌فصل نخواهد شد.
همان‌گونه که یائیر لاپید، وزیر خارجه اسرائیل، با اشاره به تقاضای جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات وین، گفت: «اگر سپاه پاسداران سازمان تروریستی نیست، پس چیست؟ کلاس رقص است؟ جهان نمی‌تواند این شرط وقیح را بپذیرد. نباید میلیاردها دلار برای توسعه خشونت و تروریسم به جیب آن‌ها سرازیر کرد.»
