اگرچه مقامهای ایرانی اعتراف نمیکنند، اما همه میدانند که ایران از سالها پیش با مشکلات اقتصادی زیادی دستوپنجه نرم میکند و دولت جمهوری اسلامی تاکنون در مبارزه با فقر و تورم ناکام بوده است. این در حالی است که ایران از لحاظ ثروت و منابع طبیعی، پنجمین کشور غنی جهان به شمار میرود. این کشور دومین ذخیره گاز طبیعی و چهارمین ذخیره نفت خام جهان را در خود جای داده است که ارزش اجمالی آنها به ۳.۲۷ تریلیون دلار میرسد.
با این حال، سالها است که مردم ایران از فقر و تنگدستی رنج میبرند و از شکوفایی اقتصادی در این کشور خبری نیست. بر اساس گزارشها، از اوایل سال ۲۰۲۲ حدود ۳۰ درصد خانوادههای ایرانی زیر خط فقر زندگی میکنند. ارزش پول ایرانی در فوریه ۲۰۲۳ به پایینترین سطح آن سقوط کرد و در بازار آزاد ۶۰۰ هزار ریال ایرانی در برابر یک دلار به فروش رسید. گرچه بعد از توافق ایران – عربستان سعودی، سیر نزولی ریال موقتا کند شد و بهای آن اندکی بالا رفت.
بر اساس آمار رسمی، در حال حاضر میزان تورم در کل به ۴.۵۳ درصد و در محصولات غذایی به ۵.۷۱ درصد رسیده است. با توجه به رسمی بودن این آمار و با توجه به اینکه تولیدکنندگان محصولات غذایی در یک سال چندین بار قیمتها را افزایش میدهند، واقعیت تورم میتواند خیلی خطرناکتر از این ارقام باشد.
مدیریت اقتصادی ناکام، نقش منفی دولت در بازار و همچنین نبود شرکتهای بینالمللی سبب شده است که خردهفروشان در تعیین قیمتها نقش کلیدی داشته باشند. این بدان معناست که یک کیلو سیب را میتوان از ۱۰ مغازه مختلف در یک شهر با ۱۰ قیمت مختلف خریداری کرد. گذشته از آن، هیچگونه پیگرد و مجازاتی برای گرانفروشان وجود ندارد. افزایش بیش از اندازه بهای مواد غذایی، قدرت خرید مردم را ۵۰ درصد کاهش داده است و کمتر میتوانند مرغ و گوشت مصرف کنند.