روز جهانی زبان مادری روزی است برای پاسداری از آن با تفاوت زبان‌ها و فرهنگ های گوناگون
امروز ۲۱ فوریه (۲ اسفند ۱۴۰۲) روز جهانی «زبان مادری» از سوی یونسکو، سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل برای پاسداری از تنوع زبانی و فرهنگی در کشورهای جهان در تقویم این سازمان ثبت شده و بعنوان روز جهانی زبان مادری هر ساله از سال ۲۰۰۰ میلادی گرامیداشت این روز در ۲۱ فوریه برگزار میشود.
در سال ۱۹۹۹ سازمان جهانی یونسکو تصمیم گرفت تا روز ۲۱ فوریه را به عنوان «روز جهانی زبان مادری» به پاس و حمایت شش هزار و پانصد زبان زنده موجود در دنیا که انسان‌ها به آن سخن می‌گویند، نام‌گذاری کند.
شورای هماهنگی تشکل‌های فرهنگیان ایران در بیانیه‌ای به این مناسبت با اشاره به «حق آموزش به زبان مادری» و ارتباط «سیاست زبان‌کشی» و ظهور دیکتاتوری در کشورهای غیر دموکراتیک، درباره وضعیت ایران و «تداوم مهندسی سیاست تک‌زبانی» نوشته است: «پویایی یک جامعه نه به کشتن و سرکوب تفاوت‌ها، که به ایجاد بستری عادلانه و برابر برای رشد و شکوفایی آن‌ها مرتبط است. این شورا تداوم سیاست تک‌زبانی در امر آموزش را اقدامی ناعادلانه می‌داند که حقوق جمعی ملت‌های غیرفارس داخل جغرافیای سیاسی ایران را نادیده می‌انگارد.»
در این بیانیه با اشاره به آغاز «سرکوب زبان‌های غیر فارسی و سیاست آموزشی تک‌زبانی» در دوران سلطنت رضاشاه پهلوی آمده است: «بر اساس سیاست‌گذاری‌های کاملا اشتباه در دوره‌ی پهلوی اول، که بدون هیچ تغییری تا به امروز در حال تداوم و بازتولید است، رنگین‌کمان زبان‌های مختلف غیرفارسی در معرض خشونت گفتمانی و فیزیکی دولت قرار گرفت. از مجموع این زبان‌ها امروز فقط آنهایی زنده باقی مانده‌اند که جایی خارج از مرزهای سیاسی ایران یک دولت و یا یک ساختار شبه‌دولتی امکانی برای آموزش به این زبان‌ها را فراهم نموده است؛ تا جایی که به زبان‌های غیرفارسی کاملا محصور در داخل مرزهای ملی ایران برمی‌گردد، این زبان‌ها یا کاملا از بین رفته‌اند و یا عملا در مسیر از بین رفتن همیشگی هستند.»
سازمان ملل می‌گوید ۴۰ درصد مردم جهان به آموزش به زبان بومی خودشان دسترسی ندارند و این رقم در بعضی مناطق به ۹۰ درصد هم می‌رسد و پژوهش‌ها بر مزایای استفاده از زبان مادری در آموزش دانش‌آموزان، تقویت نتایج بهتر در یادگیری، عزت نفس و مهارت‌های تفکر انتقادی تأکید می‌کند. این رویکرد همچنین از یادگیری بین نسلی و میراث فرهنگی تاکید دارد.
منبع: حال وش
