مقام‌های امنیتی افغانستان ایران را متهم به همکاری تنگاتنگ با طالبان می‌کنند و می‌گویند که ایران نه فقط از این گروه حمایت می‌کند، بلکه بر دامنه کمک‌هایش نیز افزوده است.

 اخیرا رحمت‌الله نبیل، رئیس سابق اداره امنیت ملی افغانستان به صدای آمریکا گفته است: «شورشیان طالبان، بویژه در غرب افغانستان از ایران کمک مالی و تسلیحاتی می‌گیرند.» او افزوده است که حساسیت روسیه نیز نسبت به اوضاع افغانستان، بخصوص نسبت به درگیری‌ها در بخش شمالی آن در دو سال اخیر افزایش پیدا کرده و سازمان‌های امنیتی افغانستان و چین نیز همکاری خود را نزدیک‌تر کرده‌اند. وال استریت ژورنال در ژوئن سال گذشته در گزارشی مشروح به حمایت نظامی ایران از طالبان پرداخت. در این گزارش از قول “عبدالله” یکی از فرماندهان نظامی طالبان نوشته شده بود که «ایران هر گونه حمایتی از ما می‌کند و هرچه بخواهیم در اختیارمان می‌گذارد.» این فرمانده به وال استریت ژورنال گفته بود که ماهانه ۵۸۰ دلار از ایران مزد می‌گیرد. پولی که در افغانستان مبلغ کمی نیست.

مقام‌های امنیتی افغانستان ایران را متهم به همکاری تنگاتنگ با طالبان می‌کنند و می‌گویند که ایران نه فقط از این گروه حمایت می‌کند، بلکه بر دامنه کمک‌هایش نیز افزوده است.

یکی از انگیزه‌های این همکاری به گفته آنان مقابله با گروه “دولت اسلامی” (داعش) است. اخیرا رحمت‌الله نبیل، رئیس سابق اداره امنیت ملی افغانستان به صدای آمریکا گفته است: «شورشیان طالبان، بویژه در غرب افغانستان از ایران کمک مالی و تسلیحاتی می‌گیرند.» او افزوده است که حساسیت روسیه نیز نسبت به اوضاع افغانستان، بخصوص نسبت به درگیری‌ها در بخش شمالی آن در دو سال اخیر افزایش پیدا کرده و سازمان‌های امنیتی افغانستان و چین نیز همکاری خود را نزدیک‌تر کرده‌اند.

بیشتر بخوانید: احتمال تفاهم ایران و طالبان بر سر داعش

آصف ننگ، والی ولایت فراه افغانستان نیز روز ۱۹ آبان ماه در مصاحبه‌ای با تلویزیون کابل گفت که ایران در کمپ‌هایی در خاک خود به نیروهای طالبان آموزش نظامی می‌دهد. این خبر از سوی ایران تکذیب شد و بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت که مناسبات ایران و افغانستان بر اساس همکاری‌های متداول و منافع امنیتی مشترک است. ایران هم‌چنین گفته است که «این شکایت برای منحرف کردن اذهان عمومی جهان از جنایات عربستان سعودی در یمن است.»

وحید مژده که زمانی مامور وزارت خارجه دولت طالبان بوده است به دویچه‌ وله می‌گوید: «اگرچه در تمام این سال‌ها مسئله کمک نظامی ایران به طالبان مطرح شده، اما دولت افغانستان هیچگاه اعتراض جدی نکرده است. بخصوص در مقایسه با واکنش‌هایی که در برابر پاکستان در مجامع بین‌المللی نشان داده و این کشور را رسما محکوم کرده است. اما اکنون به نظر می‌رسد که دولت افغانستان در این زمینه جدی شده است.»

او معقتد است که مسئله داعش و حضور آن در افغانستان از سوی دولت افغانستان بزرگ‌نمایی شده است و دلیل آن نیز این است: «دولت افغانستان در پی این است که نشان دهد این کشور از جهات مختلف تهدید می‌شود. هدف دولت این بود که خطر را به قدری جدی نشان دهد تا هم آمریکا نیروهایش را از آن‌جا خارج نکند و هم کشورهای همسایه مانند روسیه و ایران و آسیای میانه همینطور چین به افغانستان کمک کنند.»

“داعش پروژه آمریکا”

دو دهه از زمانی که نفرات گروه طالبان کنسولگری ایران در شهر مزار شریف را گرفتند و دیپلمات‌های ایرانی را کشتند، می‌گذرد. سیاست ایران در قبال طالبان پس از سقوط آن تغییر قابل توجهی کرده است، بویژه با ورود نیروهای آمریکایی به این کشور. در چند سال اخیر هیات سیاسی طالبان چند بار با مقام‌های امنیتی جمهوری اسلامی در ایران دیدار کرده است و گزارش‌های برخی رسانه‌ها حاکی از آن است که همکاری ایران با این گروه از دیدارهای رسمی بسیار فراتر است.

بیشتر بخوانید: «رهبر پیشین طالبان دو ماه در ایران بوده است»

وال استریت ژورنال در ژوئن سال گذشته در گزارشی مشروح به حمایت نظامی ایران از طالبان پرداخت. در این گزارش از قول “عبدالله” یکی از فرماندهان نظامی طالبان نوشته شده بود که «ایران هر گونه حمایتی از ما می‌کند و هرچه بخواهیم در اختیارمان می‌گذارد.» این فرمانده به وال استریت ژورنال گفته بود که ماهانه ۵۸۰ دلار از ایران مزد می‌گیرد. پولی که در افغانستان مبلغ کمی نیست.

وال استریت ژورنال در این گزارش به دو هدف عمده ایران اشاره کرده بود؛ «مقابله با نفوذ آمریکا و ایجاد تعادلی میان طالبان و نیروهای داعش» و از قول رهبران افغانستان و کشورهای غربی نوشته بود که حمایت ایران از طالبان مطلقا به نفع وضعیت شکننده افغانستان نیست.

اما وحید مژده روی این نظریه انگشت می‌گذارد که از نظر ایران «داعش یک پروژه ساخت آمریکاست» و می‌گوید که در داخل افغانستان هم این شایعه پخش شد که دولت افغانستان هم به داعش کمک می‌کند.

او توضیح می‌دهد: «گروهی ادعا کردند که اسناد و مدارکی را در اثبات این همکاری در اختیار دارند. دولت افغانستان هم واکنش جدی به این شایعات نشان نداد و این باعث شد که کشورهای همسایه، از جمله ایران و روسیه به این نتیجه برسند که هدف آمریکا در افغانستان تقویت داعش است. به همین خاطر هم به طالبان روی آوردند و طالبان هم از این فرصت به خوبی سود بردند.»

افغانستان، میدان جنگ‌های نیابتی

خبرگزاری ایلنا در بهار امسال به نقل از حمود شوری، کارشناس مسائل روسیه نوشت که مسکو تلاش می‌کند تا بتواند «با یارگیری و منبع‌گیری در درون طالبان با اعضا یا سران این گروه ارتباط برقرار کند که نهایتاً بتواند رفتارهای طالبان را کنترل کند.» یک هدف دیگر روسیه هم به گفته او مهار داعش در آسیای میانه است. این در حالی است که پاکستان نیز به کمک‌های همیشگی خود به طالبان ادامه می‌دهد.

وحید مژده افغانستان را میدان جنگ‌های نیابتی کشورهای مختلف می‌داند؛ صحنه تسویه حساب هند و پاکستان روسیه و آمریکا، ایران و عربستان و معتقد است که اگرچه ایران خواهان فروپاشی افغانستان نیست اما حمایت آن از طالبان قطعا به ثبات افغانستان لطمه می‌زند.

او می‌گوید: «متاسفانه عوامل زیادی در ناامن سازی افغانستان دخیل‌اند و دولت افعانستان همین حالا هم با مشکلات بزرگی مواجه است. تعداد زیادی از سربازان هر روز در میدان جنگ کشته می‌شوند. عده زیادی فرار کرده‌اند و می‌کنند و جای آن‌ها را  نمی‌توانند پر کنند. چیزی که می‌تواند به فروپاشی این دولت منجر شود. اگرچه ایران می‌خواهد در اصل علیه داعش بجنگد و دشمن دشمن را دوست حساب می‌کند، اما حمایت ایران از طالبان می‌تواند وضعیت دولت افغانستان را از این هم متزلزل تر کند.»