ایران باید نطنز، فردو و تمام تاسیسات هسته‌ای را جمع کند
ویتکاف: ایران باید نطنز، فردو و تمام تاسیسات هسته‌ای را جمع کند
در آستانه برگزاری دور چهارم مذاکرات ایران و آمریکا، استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه، بار دیگر تاکید کرده که ایران باید «همه تاسیسات غنی‌سازی» خود از جمله «تاسیسات نطنز، فردو و اصفهان را برچیند.»
جمعه، وزیر خارجه ایران و وزیر خارجه عمان اعلام کردند که مذاکرات به‌تعویق‌افتاده ایران و آمریکا در دور چهارم، قرار است یکشنبه ۱۱ مه، ۲۱ اردیبهشت، در مسقط، پایتخت عمان، برگزار شود. دو روز بعد از آن، قرار است دونالد ترامپ سفرش به عربستان سعودی، قطر و امارات متحده را آغاز کند.
استیو ویتکاف، نماینده دونالد ترامپ در مذاکرات، در مصاحبه با بریتبارت نیوز در آمریکا، اعلام کرده موضع ایالات متحده مشخص است، «ایران نباید بمب داشته باشد. آنها هم گفته‌اند نمی‌خواهند بمب داشته باشند.»
او ادامه داده است: «حرف آنها را جدی می‌گیریم و فرض می‌کنیم که واقعا چنین قصدی ندارند. اگر این موضع واقعی آنهاست، باید تاسیسات غنی‌سازی برچیده شود. نباید سانتریفیوژ داشته باشند. باید تمام سوختی را دارند به سطحی پایین‌تر بیاورند و آن را به مکانی دور ارسال کنند. و اگر می‌خواهند برنامه هسته‌ای داشته باشند، باید آن را به برنامه‌ای صرفا غیرنظامی تبدیل کنند. اکنون آنها در بوشهر یک راکتور غیرنظامی دارند. در این مکان توانایی غنی‌سازی ندارند و اگر حرف آنها را بپذیریم، چرا سایر تاسیسات آنها هم مثل بوشهر نشود؟»
مقام‌های جمهوری اسلامی ایران هم در مقابل بارها تاکید کرده‌اند که حاضر به کنارگذاشتن کامل غنی‌سازی نیستند. ویتکاف تاکید کرده که جمهوری اسلامی ایران «چاره‌ای ندارد»، البته «می‌تواند نه بگوید، و ترامپ را امتحان کند. اما کار عاقلانه‌ای نیست.»
آقای ویتکاف، جمعه عصر به وقت واشنگتن، مصاحبه خود با بریتبارت نیوز را در شبکه ایکس بازنشر و تاکید کرده است: «همانطور که قبلا بارها گفته‌ام، هیچ توافقی انجام نمی‌شود که تعهدات آن، تاریخ انقضا داشته باشد.»
اشاره آقای ویتکاف و مقایسه او با توافق موسوم به برجام در دولت باراک اوباما است که دونالد ترامپ با رسیدن به ریاست‌جمهوری در دور اول، آن را بر هم زد. نماینده دونالد ترامپ تاکید کرده آمریکا هرگز توافقی را نمی‌پذیرد که در آن تحریم‌ها برداشته شود اما تعهدات ایران تاریخ انقضا داشته باشد.
بریتبارت رسانه‌ای محافظه‌کار و پایگاه آن در لس‌آنجلس کالیفرنیا است.
مناقشه بر سر غنی‌سازی چقدر جدی است؟
مقام‌های ایران همواره تاکید کرده‌اند که غنی‌سازی در داخل کشور «خط قرمز» است. اما علاوه بر ویتکاف، وزیر خارجه آمریکا هم به‌تازگی تاکید کرده که ایران باید غنی‌سازی را به طور کامل متوقف کند. این موضوع احتمالا از چالش‌های اساسی مذاکره با آمریکاست.
جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد که برنامه هسته‌ای‌اش صلح‌آمیز است و به طرف ساخت بمب هسته‌ای نخواهد رفت. آنچنان که از صحبت‌های تازه طرف آمریکایی بر می‌آید، نگرانی آنها از این است که توافق با ایران، طبق گفته ویتکاف، «تاریخ انقضا» داشته باشد و ایران بتواند هر زمان که اراده کرد غنی‌سازی محدود ۳.۶۷ درصد ذکر شده در برجام را به بالای ۶۰ درصد برساند.
به گفته مخالفان غنی‌سازی در ایران، افزایش چشمگیر ذخایر اورانیوم غنی‌شده تا سطح ۶۰ درصد از نظر فنی تنها یک گام تا تولید اورانیوم با سطح غنای تسلیحاتی فاصله دارد.
عباس عراقچی می‌گوید ایران از جمله اولین کشورهایی است که به پیمان ان‌پی‌تی، پیوسته و بر اساس این پیمان «کاملا حق داشتن چرخه کامل سوخت هسته‌ای را دارد.»
پافشاری بر این‌که ایران نباید اورانیوم را غنی کند، برخلاف یکی از مواد «پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای» یا «ان‌پی‌تی» است. در ماده سوم از بند سوم این پیمان آمده است که اقدامات ضروری برای جلوگیری از ساخت سلاح هسته‌ای، نباید «مانع توسعه اقتصادی و رشد فناوری» امضاکنندگان این پیمان در حوزه مصارف صلح‌آمیز شود. در این پیمان همچنین تاکید شده که در اجرای آن نباید بین کشورها «هیچ گونه تبعیضی» برقرار باشد.
در حال حاضر چند کشور عضو ان‌پی‌تی به شکل گسترده و در مواردی بسیار پیشرفته، برای مصارفی مانند تامین سوخت نیروگاه‌هایشان، اورانیوم غنی می‌کنند. حتی برخی کشورها مانند آلمان و هلند، بخشی از اورانیوم غنی‌شده‌شان را صادر می‌کنند و از این راه درآمد هم دارند.
اما هیچ کدام از این کشورها وارد کشمکش جدی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، «پنهان‌کاری» و مناقشه جدی با غرب یا مناقشه نظامی با اسرائیل نشده‌اند.
آنطور که کیوان حسینی، خبرنگار بی‌بی‌سی تحلیل می‌کند، گویی ۲۳ سال مناقشه دیپلماتیک بر سر برنامه هسته‌ای ایران ناگهان به نقطه صفر بازگشته است، چرا که ایران اصرار دارد به غنی‌سازی اورانیوم ادامه بدهد و این کار را «حق مسلم» خود می‌داند. و از آن سو آمریکا خلافش را می‌خواهد.
نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه درباره تاسیسات هسته‌ای ایران به بریتبارت گفته است: «در ایران دیگر نباید برنامه غنی‌سازی وجود داشته باشد. این خط قرمز ماست. این یعنی برچیدن تاسیسات، یعنی نداشتن امکان تولید سلاح، یعنی باید تاسیسات نطنز، فردو و اصفهان، که سه تاسیسات غنی‌سازی آنها هستند، برچیده شوند.»
استیو ویتکاف تاکید کرده تمرکز فعلی مذاکرات درباره برنامه هسته‌ای ایران است و در مراحل بعدی درباره حماس، حزب‌الله و حوثی‌ها که در رسانه‌ها «نیروهای نیابتی» ایران خوانده می‌شوند، گفت‌وگو خواهد شد.
سفر آقای ویتکاف همراه با سفر منطقه‌ای دونالد ترامپ به عربستان سعودی، قطر و امارات است. آقای ویتکاف هم بعد از انجام مذاکرات با ایران به هیات آمریکایی همراه ترامپ خواهد پیوست.
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران هم قرار است یک روز پیش از مذاکرات یکشنبه به عربستان و قطر برود. او توضیح داد که این سفر برای ادامه مشورت در خصوص مسائل منطقه‌ای و مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا انجام خواهد شد.
وزیر خارجه ایران گفت که پس از عربستان به قطر خواهد رفت تا در «چهارمین دور از همایش گفتگوهای ایران و اعراب» سخنرانی کند.
او گفت در مذاکرات از ابتدا رایزنی مستمر و اطلاع‌رسانی لازم به کشورهای منطقه را انجام داده‌اند که در رفع نگرانی‌های آنها و حفظ منافع مشترک، نتایج خوبی به همراه داشته است.
امروز، وزیر خارجه ایران گفت که «مذاکرات مسیر خود را به خوبی طی می‌کند. طبیعی است که با پیشرفت مذاکرات، نیاز به مشورت و بررسی بیشتر وجود دارد. مهم این است که مسیر رو به جلوست و به‌تدریج وارد جزئیات می‌شویم.»
BBC Farsi
