تریبون مجمع عمومی سازمان ملل، صحنه رويارويى آمريكا و اسرائيل با ايران

نشست سالیانه مجمع عمومی سازمان ملل، امسال به صحنه رويارويى بین ایالات متحده و اسرائیل با ايران مبدل شده بود. در همان حال که پرزیدنت ترامپ و بنیامین نتانیاهو نخست وزير اسرائيل در سخنرانی‌هاى خود ایران را به رشته رفتارهای فتنه گرانه متهم كردند، حسن روحانی رئيس جمهور ايران در سخنان خود بدون بردن نام پرزیدنت ترامپ، سخنان او را «ادبیات جاهلانه» توصیف کرد.

پرزیدنت ترامپ در نطق خود که کمتر از یک روز پیش از سخنرانی روحانی ایراد كرد، رژیم ايران را «سرکوبگر و دیکتاتوری» خوانده و حتی «رفتاری جنایتکارانه» به آن نسبت داد.

بنیامین نتانیاهو نیز در نطق خود، با برشمردن دستاوردهای اسرائیل در زمینه‌های دفاعی، علمی و دیپلماتیک، به تهدیدهای رژیم ایران در مورد نابودی اسرائیل پاسخ داد. او همچنین به زبان فارسی و خطاب به ملت ایران، از دوستی سخن گفت و تاکید کرد که تهدیدهای رژیم ایران علیه موجودیت اسرائیل راه به جایی نخواهد برد.

در هر سه سخنرانی، آنچه که در مرکز تاکید قرار داشت، سرنوشت «برجام» بود.

رئیس جمهوری ایالات متحده آن را «بدترین توافقی که ایالات متحده امضا کرده» توصیف کرد و حتی آن را «شرم آور» خواند. نتانیاهو نیز در نطق خود گفت: «این یک توافق بد است و یا باید تغییر یابد یا آن که باطل شود.»

حسن روحانی در پاسخ به رهبران ایالات متحده و اسرائیل هشدار داد که «اگر یک آجر از بنای برجام بیرون آورده شود، همه آن ساختمان فرو خواهد ریخت.»

اکنون نگاه‌ها به سه هفته دیگر دوخته شده تا معلوم شود که پرزیدنت ترامپ نسبت به آینده فرجام چه تصمیمی گرفته است. قرار است در اواسط اكتبر، ماه آينده، کاخ سفید موضع نهایی خود را در این باره اعلام كند و آن را به اطلاع کنگره برساند.

رکس تیلرسون وزير خاجه آمريكا، در پایان نشست وزیران خارجه کشورهای ۱+۵ که در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک برگزار شد، به خبرنگاران گفت: «اطمینان دارد که پرزیدنت ترامپ تصمیم خود را درباره عاقبت برجام گرفته است. رئیس جمهوری آمريكا نیز در دیدار دیگری با خبرنگاران، سه بار این جمله را تکرار کرده گفت: «بله، تصمیم خود را گرفته‌ایم.» او با اين حال، درباره ماهیت تصمیم سرنوشت ساز خود صحبتى نكرد.

شماری از رسانه‌های گروهی بين‌المللى، در کنار آوردن نکات مهم سخنرانی‌های ترامپ، نتانیاهو و روحانی، برخی مفاهیم آنها را نیز مورد ارزیابی قرار دادند.

روزنامه «نیویورک پست» در واکنش به سخنان روحانی، آن را مجموعه‌ای از مطالب دگرگون شده توصیف کرد. «بنی اونی» نگارنده این مقاله به یک پدیده روانشناسی اشاره کرد که به موجب آن، فرد همه نیکی‌های دیگران را به خود نسبت می دهد و در همان حال همه بدی‌های خویش را متوجه دیگران می‌کند.

شاید اشاره این نگارنده به اظهارات روحانی نسبت به سخنان پرزیدنت ترامپ بود. روحانی سخنان رئیس جمهوری آمريكا را در رابطه با نقش منفی رژیم در منطقه و سرکوبگری مردم ایران، «ادبیات جاهلانه» توصیف کرد و این در حالی است که خود رژیم ایران به گفته مقامات آمريكا منطقه و فراتر از آن را به آشوب تهدید می‌کند و سپاه قدس شهروندان کشورهای عرب همسایه را می‌کشد و قصد براندازی رژیم های مجاور را دارد.

ناظران مى‌گويند روحانی در نطق خود کوشید همه هدف‌های تعرض‌آمیز دولت خود را اموری مثبت جلوه گر كند. او در عین حال که از «اعتدال و دوری از خشونت» سخن گفت، تاکید کرد که ایران یکی از رسالت‌های خود در منطقه و جهان را «حمایت از مظلومین» می‌داند که بی‌تردید مفهوم عملی آن دامن زدن به عملیات خشونت بار در منطقه است – همانگونه که رژیم ایران این سیاست را در حمایت از گروه های تروریستی حماس و حزب الله لبنان نشان می‌دهد.

مفسر شبکه تلویزیونی الجزیره در واکنش به نطق روحانی گفت: «تردیدی نیست که ایران به این باور رسیده که پرزیدنت ترامپ برجام را تمدید نخواهد کرد و از این رو خود را برای همه احتمالات آماده می‌سازد.»

محمد علی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران ساعتی پس از سخنرانى پرزیدنت ترامپ از روحانی خواست که در نطق خود «جواب قاطعانه‌ای» به رئیس جمهوری ایالات متحده بدهد. جعفری گفت که جمهورى اسلامی ایران در ماه‌های آینده تصمیمات «دردناکتری» در رابطه با رفتارهای آمريكا اتخاذ خواهد کرد.

ارائه این موضع از جانب حسن روحانی که گفت «ایران نه به دنبال برپایی یک امپراطوری تاریخی است و نه می‌خواهد مذهب خود را بر دیگران تحمیل کند»، واکنشی به سخنان نخست وزیر اسرائیل بود که گفت «رژیم ایران در پی برپایی یک امپراطوری شیعه در منطقه است.»

روزنامه واشنگتن پست در گزارش خود نوشت که نشست کشورهای ۱+۵ به هدف بررسی میزان پایبندی ایران به برجام، با آرامش برگزار شد و این در حالی که اختلاف نظرهای اساسی بین وزیران خارجه ایران و ایالات متحده در این رابطه جریان داشت. این روزنامه از قول رکس تیلرسون نوشت: «مذاکرات در جلسه در محیطی آرام برگزار شد و هیچ یک به سوی دیگری لنگه کفش پرتاب نکرد.»

روحانی در بخشی از سخنرانی خود در دفاع از سیاست موشکی رژیم ایران، ادعا کرد که آن كشور قصد تعرض ندارد و قدرت موشکی را تنها برای «بازداری بیخردان» توسعه می‌دهد. ناظران معتقدند كه دولت کره شمالی نیز همین استدلال را در توجیه پروژه‌های اتمی و موشکی خود عنوان كرده است.