ماتی زبان ءِ جهانی روچ ءُ شهدیں بلوچی

بيسـت ءُ يـک ( ۲۱ ) فــوریه  ماتی زبان ءِ جهانی روچ انـت۰ ايشــی ءَ تپاکيـں راجانـی هوربنـــد ءِ وانينـــگی ءُ دود ءُ ربيدگـــی اداره بـــزاں يـونسکــو ماں ۱۹۹۹ میلادی ءَ پيسلـه کرت۰ اے گپ زانگی انت  کـه بيست ءُ يک فـوریه ماں بنگــلادش ءِ راجدپتــرءَ ابدمانيــں روچے۰

رنـد چــه پاکستــان ءِ اڈ بيـگ ءَ بنگالـی مهلوک ءِ ڈيه « مشرقـی پاکستـان » نام ديگ بوت ءَ مــاه مــارچ ۱۹۴۸ ءَ محمد علی جناح‎ء جار جــت کـه رودراتکــی پاکستــان ( بنگــلادش ) ءُ روکپتــی پاکستــان ءِ رسمــی زبـــان اردو انــت. جنــاح ءِ آ جارگـوں بنگالــی زبان ءُ بنگالــی مردمــاں مزنيــں زيادتـــیءُ زلمـے اَت. اردو زبـان ءَ بنــگلادش ءِ رسمــی زبـــان نامينــگ بنگالـی مهلــوک ءِ راجـی وجـود ءَ ســکّ پدرد کــرت. آوهــدا اردو زبان ءِ لــُکيــں اُمــر يک ســـد ءُ شســت ( ۱۶۰ ) ســال ءَ گيــش وَ نــه اَت..

اداں گوشگی انــت کــه اردوزبان چـه هنــدی، پارسـی، عربــی ءُ انگريــزی ءَ جـوڑ کنــگ بوتـگ ءُ هِنــدی مهاجرانـی زبان انــت. بنگالــی زبـــان بنگالــی يانی ماتـی زبــان انــت. بنگالـی زبــان گــوں بنگــــلادش ءِ مهلــوک ءِ هســــت ءُ کــومــی وجــــود ءُ تاريــخ ءَ همگـــرنــچ انــت. بنگالـــی دو ســـد ءُ بيســت ميليــون (۲۲۰۰۰۰۰۰۰ ) انســـان ءِ ماتــی زبان انــت کــه مـــاں بنگــلادش ءُ هنـدوستــان ءِ زربـاری بهــرے ءَ نشتــگ انــت.

بنگالــی زبـــان ءِ شئيـــر ءُ شائــری ءُ ادب ءِ اُمـر هشـت ســـد ســـال ءَ گيـش انــت. پيــش چــه پاکستـان ناميـــں ملکـــے ءِ اڈ بيـگ ءَ بنگالـی زبــان ءُ ادب هنچــو ديمــا شتـگ ات که سـال ۱۹۱۳ عيسايـی ءَ نوبــل ادبيــات ءُ ندکـاری انـام پروفيســر « رابنــدر ناتـھـ  ٹـاکـور» ءَ (۱۹۴۱ ـ ۱۸۶۱) ديــگ بوت. آ اولـيگيــں شائـر ءُ ندکــار اَت کــه چـه ايشيــاءَ نوبــل ءِ لبزانکــی ءُ ندکــاری انـــام ءَ کـَــٹّ اِت.

رنــد چه جناج ء جار ءَ ( مارچ ۱۹۴۸ ) هـــزاراں پــوه ءُ سرپديــں بنگالــی ورنـــا پـــاد آتکنــت ءُ پـه وتـی مــُلـک ءُ راج ءُ ماتــی زبــان ءِ هاتــرا رونشتــی پاکستــان ءِ واکدارانــی ديمــا اوشتـات انــت ءُ رسمــی زبان ءِ باروا محمــد علـی جنــاح ءِ جـار اِش نـــه مـــنّ اِت.

بنگــلادش ءِ « ماتـی زبــان ءِ جـُنــز» ءِ رهشون ءُ  باســک ءُ کارزانــت وتــی واهگانــی پوره کنــگ ءَ چــه پنجــاپ ءِ پئــوج ءِ رستــری هــچ ترسے نيســت اَت . بنگــلادش ءِ ورنــا وتــی تــوار جـناح ءِ هــلاپ ءَ چسـت کـرت ءُ ۲۱ فوریه ۱۹۵۲ ءَ هـزاراں نودربـر، شهــدربر، وانـده ءُ سرپديـں بنگالــی چه لوگاں درآتکنـــت ءُ وتــی تــوار اِش مگــربــی پاکستــان ءِ واکدارانــی هـــلاپ ءَ بــُرز کــت.

پنجــاپ ءِ پئــوج که پـه بنگالی يانی کشت ءُ کـوش ماں بنگلادش ءَ ات بــے ميــاریــں مردمانــی سـرا تيــرگــواری کــرت ءُ پنــچ شهـدربر ( دانشجـو )  عبدالسـلام، رفیق الدین احمــد، صوفی الرحمـن، ابوالقاسم  برکـت  و عبدالجبــار شهيــد ءُ دگــه بازينــے زدگ ءُ تــيـری بوتنــت.

همــا روچ ( ۲۱ فـوریه ) ءِ کشتــار ءَ رنـــد بنگــلادش ءِ مهلـوک ءُ سياسـی زانتکا ر پــه وت مستــری ( استقــلال) واهــگ ءِ پــوره کنــگ ءَ لانک بســت ءُ اراده اش کــت تاں  جنــاح ءُ پنجاب ءِ واکدارانی ايردست مه بنــت.

اگـاں چــه هــزاراں هــزاربنگالــی کُشـگ ءُ زدگ بوتنــت ءُ پنجــاپ ءِ پئــوج اوداں بيسـت ءُ چار سال رستــری کـرت بلئـے گڈســرا آ لدیگی لشکر پروش وارت ءُ بنگــلادش ءِ سرکماش واجه مجيب الرحمـن وتـــی ملـک ءِ آزاتـی ءُ وت مستــری ءَ مـاں ۱۹۷۱ ءِ دسامبر ءَ جـار جـت۰

 تپاکيـں راجانی هوربند ءِ يونسکو بنگـلادش ءِ واهگ ءِ ردا ماں نوامبـر ۱۹۹۹ ءَ جــار پرّينــت که ۲۱ فوریه ماتـی زبان ءِ جهانی روچ انــت۰

 ۲۱ فـوریه پــه ايردستيں کــوم ءُ آهانی ماتی زبانانی ديمـروی ءُ زنـدگ دارگ ءَ يک مـزنيـں اميت ءُ سکينـے ۰. بنگلادش ءِ مهلوک په وتی متـی زبان ءِ پهريـزگ ءَ زالم ءُ زورانسراں همــا درونــت ( درس) دات که مـاں ايردستيـں راجانی تاريخ ءَ ابدمـان انت۰

 بلـوچـی زبان ءَ بید مئـی راجی  وجـود ءُ هستـی گـوں نيستـی ءَ برابـر انت۰ پـه همــے سوب انـت کـه

 ایران ءُ پاکستان ءِ واکداراں  په بلـوچــی زبــان ءِ نـــزور کنـگ ءُ گـاری ءَ وڑ وڑيــں پنـــدل ساز اِتــگ. بلئـے آ ناشراں زانگی انــت که بلــوچ راج ءُ شهـديـں بلوچی تان ابــد زنـد گ انـت

..

  *ـ ما را یک هوریں نبیسگی  رهبندے سرا تپاک بیگی انت
ـ *  بلوچی بوانیں، بلوچی نبشته بکنین ءُ بلوچی هبر کنیں۰
ـ * بلوچی زبانزانت، شائر ءُ ندکاراں هیالداری ءُ کمک کنیں۰
ـ * بلوچی انجمن، ادبی هوربند ءُ بلوچی وانینگی کورس ءُ کلاساں دلبڈی بدئیں۰
ـ * ماں نیمروز ءُ اوگانستان ءَ بلوچی زبان ءِ سرا گیشتر دلگوش گور کنگی انت۰
ـ *ماں ملک ءُ درمُلک ءَ نوکیں بلوچی انجمن ءُ ادبی هوربند بنگیج کنگ۰ البت هما جاه ءّ هَند که چه پیسرا  اوداں هوربند نیست۰
ـ *هما انجمن ءُ مچی یاں هاسیں کمک کنگ که  بلوچی کتاب ءُ نبشتانک ءُ هالتاک ءُ ماهتاکاں “دیجیتالی” آرشیو اڈ کنگاینت‌۰
ـ* کامپیوتر ءُ موبایلانی سرا وتی کسانیں کلوه (اس۰ ام۰ اس)  په بلوچی به نبیسین۰
ـ * بلوچی زبانءَ نوکیں  سایت بنگیج کنگ۰ هنچوشیں سایت که ساینسی ءُ زانشی پڑءَ به بنت۰
ـ * بلوچی  تامر ءِ سرا گیشتر کار کنگ۰

محمد کریم بلوچ
فوریه ۲۰۲۰