بلوچی مئے وتی شھدیں زبان انت – عبدالرحمان پھوالءِ یادءَ / نبشته کار اسماعیل امیری
کابلءَ ، ریڈیو اوگانستانءِ پشتو و بلوچیءِ کارکنوکانی کوٹیءَ دو میز و لھتے کرسی بلوچیءِ و سئے چار میز پشتوءِ پروگرامانیگ اتنت ۔ بلوچیءِ کارمستر ءِ کرسی ھالیگ ات ، بزاں آ دمانءَ پہ دگہ کارےءَ چہ دفتر ءَ ڈن ءَ شتگ ات و آ دومی میزءِ پشتءَ من نشتگ اتاں ۔ ھمے وھدءَ سبزگ و میانسالیں مردے عینک چمّاں ، پٹھانی پژمی کلاھے سرءَ ، دراجیں کوٹے گورا ، پژمی بارگیں شالے گردنءَ پتاتگ و گوں سلامےءِ دیگءَ ، تھا آتک و تچکا شت و بلوچیءِ کارمسترءِ کرسیءِ سرا نشت و میزءِ سرا ایریں لھتے کاگد و نبشتھانی سرا چمشانکےءِ دیگءَ رند ، چیزےءِ نبیسگءَ گلائیش بیت ۔
من زانت کہ اے واجہ بید چہ عبدالرحمانءَ دگہ کسے بیت نہ کنت ۔ آییءِ باروءَ پیسرترا بلوچیءِ کارمسترءَ منءَ گشتگ ات ۔ دمانےءَ رند ، بلوچی برنامہءِ کارمستر آتک و گوں واجہ عبدالرحمانءَ منءَ پجّاری کرت ۔
اے مئے اولی گندوک ات ۔ چہ آییءَ پد مئے گند و نند و دیوان ، بلوچی ادب و زبانءِ سرا گپ و تران تا سئے سالءَ -تا ھما وھدءَ کہ من کابل یلہ دات- برجاہ اتنت۔
بلوچی مئے وتی شھدیں زبان انت
عبدالرحمان پھوالءِ یادءَ
اسماعیل امیری
کابلءَ ، ریڈیو اوگانستانءِ پشتو و بلوچیءِ کارکنوکانی کوٹیءَ دو میز و لھتے کرسی بلوچیءِ و سئے چار میز پشتوءِ پروگرامانیگ اتنت ۔ بلوچیءِ کارمستر ءِ کرسی ھالیگ ات ، بزاں آ دمانءَ پہ دگہ کارےءَ چہ دفتر ءَ ڈن ءَ شتگ ات و آ دومی میزءِ پشتءَ من نشتگ اتاں ۔ ھمے وھدءَ سبزگ و میانسالیں مردے عینک چمّاں ، پٹھانی پژمی کلاھے سرءَ ، دراجیں کوٹے گورا ، پژمی بارگیں شالے گردنءَ پتاتگ و گوں سلامےءِ دیگءَ ، تھا آتک و تچکا شت و بلوچیءِ کارمسترءِ کرسیءِ سرا نشت و میزءِ سرا ایریں لھتے کاگد و نبشتھانی سرا چمشانکےءِ دیگءَ رند ، چیزےءِ نبیسگءَ گلائیش بیت ۔
من زانت کہ اے واجہ بید چہ عبدالرحمانءَ دگہ کسے بیت نہ کنت ۔ آییءِ باروءَ پیسرترا بلوچیءِ کارمسترءَ منءَ گشتگ ات ۔ دمانےءَ رند ، بلوچی برنامہءِ کارمستر آتک و گوں واجہ عبدالرحمانءَ منءَ پجّاری کرت ۔
اے مئے اولی گندوک ات ۔ چہ آییءَ پد مئے گند و نند و دیوان ، بلوچی ادب و زبانءِ سرا گپ و تران تا سئے سالءَ -تا ھما وھدءَ کہ من کابل یلہ دات- برجاہ اتنت۔
ھما سئیں سالانی دورانءَ چہ واجہ عبدالرحمانءِ زانتءِ برکتءَ ، بلوچی زبان و خاص رخشانی گالوارءِ بابتءَ بازیں چیزے یاد گپت ۔ ھمے دابا ماں کابلءَ مئے روگ پہ واجہ عبدالرحمانءِ ادبی کاراں باز پر سیت بیت ۔ بازیں بلوچی کتاب و تاکبندے ما و اے دگہ سنگتاں گوں وتا برتگ ات و اے دابا واجہ عبدالرحمان پھوالءِ رابطہ گوں بلوچستانءِ ادبی چست و ایراں کہ اوگانستانءِ آ وھدیگیں سیاسی جاورانی سببءَ سستگ ات ، برجاہ بیت ۔ اے بابتءَ واجہ پھوال وتی کتاب ” براھداریں پُلّ شہ بلوچی لبزانکءِ باگءَ ” ءِ سرگالءَ گشیت : ” ۔ ۔ ۔ من گوں وتی کنٹیں گاماں دیم پہ مرادءِ منزلءَ رادگ اتوں کہ وھدے برے راہءَ گوں لھتے بلوچ و بلوچی لبزانکی دوستاں دروتی بوتوں و اشاں پہ منزلءِ رسگءَ منءَ شرّیں دستگیری کرتنت ۔ چہ باگیں مکرانءِ بچّ مڑاداریں واجہ مکرانی [ اسماعیل امیری ] و اے دگہ لبزانت و کوّاسیں سنگتاں سکّ وشنود استوں کہ وتی پر نپ و سیتیں سلا و شوراں منءَ وتی منّت وار کرتگ و گوں ھمے براتانی زانت و دستگیریانی بر و کٹّاں بلوچی زوانءِ پنجاہ و دو شاعرانی باروءَ کسانیں کتابءِ کار سرجم ببوت ” ۔
واجہ عبدالرحمان پھوال آییءِ زھگانی گشگءَ اپریلءِ 25 سال 1939ءَ ماں نیمروزءِ ” کنگ” ءِ دمگءَ ابراھیم آباتءِ میتگءَ ودی بوت ۔ آییءَ بنگیجی وانگ ماں ” کنگ”ءَ سرجم کت و پہ گیشتریں تعلیمءَ کابلءَ شت ۔ چہ کابلءِ دارالمعلمینءَ انٹر ( دوازدہ کلاس ) کت و رندءَ چہ کابلءِ زانتجاہءِ ادبیاتءِ شعبہءَ ماسٹر کت و ھمودا کارمند بیت ۔ چہ آییءَ پد ، پشتو زبانءِ میان استمانی بنجاہءَ کار کت و رندترا ، اوگانستانءِ اکادمی علومءِ باسک و بلوچی شعبہءِ کارمستر بیت ۔ واجہ پھوال وتی کابلءِ زندءِ دورانءَ مدام گوں ریڈیوءِ بلوچی پروگراماں ھور بیتگ و رھشونی داتگ ۔
واجہ عبدالرحمانءِ ادبی کار و جد و جھدانی بابتءَ اے وھدی نبیسگ پہ من باز گران انت چیا کہ پہ اشکنگ ءَ ماں گوستگیں بازیں سالاں کہ مئے نزّیکیں رابطہ – دمگءِ سیاسی جاورانی سببءَ – ءِ برجاھی ممکن نہ بیت ، آییءَ بازیں کارے کتگ و بازیں چیزّے نبشتگ و بازیں شعرے گشتگ ۔
وھدیکہ ماں اوگانستانءَ طالبانءِ حکومت برجاہ بیت ، واجہ عبدالرحمان نیمروزءَ ماں” زرنج”ءَ جاہ منند بیت ۔ طالبانءِ واکداراں واجہ پھوال مجبور کت کہ ماں زرنجءِ ریڈیوءَ پر آھاں تبلیغ بکنت ۔ ھمے دورانءَ سرطانءِ زوراکیں نادراھیءَ ھم آییءِ سرا ارش کتگ ات ۔ طالبانءِ زورگشی روچ پہ روچ گیش بیان بیت انت و پھوال ناچار بیت کہ دیم پہ زابل و زاھدان بہ رَوت ۔ اوداں ھم پہ واجہ عبدالحمانءِ وڑیں مردمےءَ زندگی آسان نہ ات ۔ آییءِ سرطان روچ پہ روچ بدتر و آییءِ صحت نزورتر بیان بیت ۔ بلے ھمے جاوراں ھم آییءَ چہ وتی ادبی کاراں دست نہ کشّ ات و چو آزات جمالدینیءَ تا وتی زندءِ گڈی دمانءَ پہ بلوچی زبان و لبزانکءَ کار کت ۔
وھدیکہ طالبانءِ حکومت پرشت و آسر بیت ، واجہ عبدالرحمان پدا نیمروزءَ واترّ بیت ۔ واجہ عبدالرحمانءَ مارچءِ ھپت سال 2003ءَ مارا یلہ دات ۔ آییءِ بیرانی پہ بلوچ راج و بلوچی زبان و ادبءَ مزنیں تاوانےانت۔
ماں اوگانستانءَ ، واجہ عبدالرحمان نہ تیوکا بلوچی زبانءِ ادیب و شاعرےات بلکیں بلوچی زبان و ادبءِ پجّار ات ۔ امیت انت کہ اوگانستانءِ بلوچ ادیب و شاعر عبدالرحمانءِ کِشکءَ یلہ ندینت ۔
واجہ عبدالرحمان پھوالءِ یاد مئے دلءَ مدام
زندگ و نمیران انت
بلوچی سبز بات
