در شرایطی که نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران با محدودیت‌های فراوانی از سوی تهران روبه‌رو شده است، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، بار دیگر هشدار داد که برنامه هسته‌ای ایران با سرعت هر چه تمام در حال پیشرفت است.

آقای گروسی در مصاحبه با روزنامه اسپانیایی «ال پائیس» که روز جمعه ۳۱ تیرماه انتشار یافت، تصریح کرد که آژانس طی «حدودا پنج هفته گذشته» از امکان نظارتی «بسیار محدودی» در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران برخوردار بوده است.

او تاکید کرد در شرایطی‌که برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی به سرعت در حال پیشرفت است، اگر بنا باشد توافقی صورت بگیرد، برای او «بسیار دشوار» خواهد بود که ارزیابی دقیق و قابل اتکایی در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران در دوره تحمیل این محدودیت‌ها از سوی تهران ارائه دهد.

اشاره آقای گروسی به توافق احتمالی بین ایران و قدرت‌های جهانی برای احیای برجام است که به‌گفته مقام‌های غربی، روز به روز دست‌نیافتنی‌تر می‌شود.

از سوی دیگر، از پنج هفته پیش و در پی صدور قطعنامه شورای حکام آژانس در ۱۸ خردادماه به دلیل عدم همکاری تهران با این نهاد بین‌المللی، سازمان انرژی اتمی ایران در واکنشی تلافی‌جویانه اقدام به خاموش کردن ده‌ها دوربین نظارتی آژانس و نصب سانتریفیوژهای پیشرفته در شماری تاسیسات هسته‌ای ایران کرد.

مدیرکل آژانس از این چند هفته به عنوان دوره «نابینایی تحمیلی» نام برده است که حل معمای آن برای او چندان راحت نخواهد بود.

او پیشتر هم در گفت‌وگویی با شبکه خبری سی‌ان‌ان گفته بود که آژانس بدون دوربین‌های نظارتی خود قادر نخواهد بود «صلح‌آمیز» بودن برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی را –آن‌طور که تهران بارها ادعا کرده– تایید کند و یا از عدم دستیابی ایران به بمب اتمی اطمینان یابد.

رافائل گروسی در جریان سفر خود به مادرید یادآور شد که ترسیم آن‌چه در هفته‌های گذشته رخ داده «ناممکن نیست» اما نیازمند تلاشی «بسیار پیچیده» و «چه‌بسا برخی توافق‌های مشخص» خواهد بود.

او پیش از این نیز گفته بود که اقدام تهران در حذف دوربین‌های نظارتی به جای همکاری با آژانس و شفاف‌سازی در مورد پرسش‌های باقی‌مانده در مورد منشاء اورانیوم در سه مکان هسته‌ای اعلام‌نشده، «ضربه‌ای مهلک» به شانس احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ موسوم به برجام خواهد زد.

پس از توقف مذاکرات احیای برجام در وین در اسفند سال گذشته، ایران و آمریکا یکدیگر را مقصر توقف این مذاکرات معرفی می‌کنند. با این حال دو کشور در هشتم تیر امسال مذاکرات غیرمستقیمی را در دوحه قطر برگزار کردند که این دور از مذاکرات هم «بی‌نتیجه» به پایان رسید.

مذاکرات برای احیای برجام زیر نظر مستقیم علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، انجام می‌شود که آمریکا را «دشمن» جمهوری اسلامی می‌داند و بارها تاکید کرده است که به دولتمران آمریکایی اعتماد ندارد.

مقاومت مقام‌های جمهوری اسلامی برای همکاری با آژانس و احیای برجام در شرایطی است که در نتیجه بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران، ارزش پول ملی کشور به‌شدت کاهش یافته و وضعیت اقتصادی جامعه نیز رو به وخامت گذاشته است.

مدیرکل آژانس پیش از این گفته بود که جمهوری اسلامی برای گذر از بحران اقتصادی، به شدت نیازمند جلب اعتماد جامعه جهانی است و راهی ندارد جز آن‌که به بازرسان آژانس اجازه حضور در تاسیسات اتمی ایران را بدهد.